O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «Fizika – matematika»

Magistrlik dissertatsiyasi mavzusining dolzarbligi. Moy va moy eritmalarning yorug’lik bilan tasirlashishini optik usullarda o’rganish ularning spektral tahlillarini amalga oshirish imkonini beradi.
Xalq xo’jaligida va oziq-ovqat sanoatida moy va moy eritmalar bilan ishlashda ularning optik xususiyatlari muhim hisoblanadi. Hozirgi kunda spektral usullar tarkibiy tahlillarda keng qo’llanilishga ega. Bunda ko’rish sohasi yorug’ligini modda bilan absorbsion tasirlashishi yoki lazer nuri bilan moddaning effektiv nuqtalarini o’rganish mumkin.
Magistrlik dissertatsiyasining maqsad va vazifalari. Magistrlik dissertatsiyasining asosiy maqsadi moy eritmalari: paxta moyi, kungaboqar moyi, zig’ir moylar misolida yorug’lik yutilish hodisasini amaliy o’rganish, xususiyatlarini tadqiq qilishdan iborat. Magistrlik dissertatsiyasining vazifasi iste’mol moylarining spektral tahlilini olish.
Magistrlik dissertatsiyasining o’rganilganlik darajasi: Magistrlik dissertatsiyasi amaliy manbalar asosida bajarildi. Iste’mol moylarining spektral tahlili o’rganildi.
Magistrlik dissertatsiyasi ob’yekti va predmeti. Tadqiqot ob’yekti bo’lib, iste’moldagi paxta, kunga boqar, zaytun va zig’ir moylari hisoblanadi.Dissertatsiyaning predmeti bo’lib, iste’moldagi moylarning spektral xarakteristikasi va optik xususiyatlari hisoblanadi.
Magistrlik dissertatsiyasining ilmiy farazi: Turli xil iste’moldagi moylar uchun o’ziga xos yorug’lik yutish xususiyatlari aniqlanadi. Yorug’lik signallarini fotometrik qayd qilish usullari hamda absorbsion tahlil haqida tushunchalar beriladi. Yorug’likning modda bilan ta’sirlashish hodisasini klassik va kvant nazariyalari ko’rib chiqiladi.
Moddaning yorug’lik o’tkazishi hodisasini o’rganish imkonini beradigan spektrofotometrlash prinsipi va imkoniyati o’rganib chiqiladi. Shuningdek, absorbsion, interferension, neytral yorug’lik filtrlari haqida tushuncha berildi. O’lchash natijalari asosida tuzilgan jadvallar yordamida foizlar hisobida o’tkazish koeffitsyentining to’lqin uzunligiga bog’lanishi munosabati grafigi chiziladi (Spektral xarakteristikalari).