O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti magistratura bo’limi Qo’lyozma huquqida udk: sharopov farrux qobilovich harorat ta’sirida maydon tranzistorining elektro-fizik parametrlari

III BOB HARORAT TA’SIRIDA MAYDON TRANZISTORLARI XUSUSIYATLARINING O’ZGARISHINI O’RGANISH
3.1. Tashqi issiqlik ta’sirida maydon tranzistorida sodir bo’ladigan jarayonlarni o’rganish
Maydon tranzistori oʼtishlarning yopilish rejimida ishlashiga qara-masdan alohida olingan oʼtishning zatvor-istok kiritish xarakteristikasi diod p-n-oʼtish xarakteristikasi bilan mos keladi. Bunda kanalning yopilish rejimida teskari ulangan diodga aylanadi. Shu sababli maydon tranzis-torini baza yordamida hajmli zaryadni kesuvchi diod sifatida qarash mumkin, bu esa hozirgacha kam oʼrganilgan boʼlib, asosan, fotoqabulqilgich, harorat qayd qilgichlari yangi maqsadlarda qoʼllanilishi mumkin.
Zatvor-istok oʼtishining volьtamper xarakteristikalari tadqiqotlari shuni koʼrsatadiki, ular toʼgʼri yoʼnalishda kichik toklar davomiyligi 0.55 V gacha va soʼng tokning nisbatan keskin oshishi bilan farq qiladi. Teskari yoʼ-nalishda tokning oshish sohasi tor diapazon 1.0 V gacha boʼlib, soʼng kichik toklar 2 nА bilan toʼyinishga oʼtadi. Bu toʼgʼri siljish rejimida ishlashga sharoit yaratadi. Toʼgʼri siljish rejimida haroratning oshirilishi volьtamper xarakteristikalarining kichik kuchlanishlar sohasiga siljishi taʼminlaydi. Maydon tranzistoridagi cheklovchi hosil qiluvchi cheklangan berilgan tokda, masalan 10 mkА da, harorat koeffitsienti kamayuvchi kuchlanish va harorat oʼzgarishlari nisbati bilan ifodalanadi:
. (3.1)
Oʼlchangan –90 ÷ +60 gradus selьsiy harorat intervalida kuchla-nishning pasayishi 0.85 V dan 0.51 V gacha boʼlib, 150 gradus harorat farqida tegishli ravishda harorat kuchlanish koeffitsienti 0.0023 V ni tashkil etadi, yaʼni 2.3 mV/grad, bu esa diod strukturalarga nisbatan ikki va undan ortiq marta kattadir. 4-rasmdan koʼrinadiki, 15 mkАdan 20 mkА gacha tok intervalida berilgan temperatura koeffitsienti qiymatlari oʼzgarmaydi.

1-Iтуг=5 mkA, Uтуг=0,439 V, τ =2,33 mV/^0С 2-Iтуг=10 mkA, Uтуг=0,467 V, τ =1,86 mV/^0С 3-Iтуг=15 mkA, Uтуг=0,485 V, τ =1,76 mV/^0С; 4-Iтуг=20 mkA, Uтуг=0,499 V, τ =1,76 mV/^0С;