O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

 
3. SHoli donini chiqindilardan tozalash. 
SHoli  donini  qayta  ishlashga  tayyorlash  texnologik  jarayoni  quyi-
dagilardan 
iborat: 
donning 
tarkibidan 
chiqindilarni 
havoli-g’alvirli 
separatorlarda, aspiratorlarda, yorma elakdonlarida, yormaajratgichlarda, tosh 
tozalagich mashinalarida va pnevmostollarda tozalash. 
SHoli  doni  tarkibidan  chiqindilarni  to`liq  ajratib  olish  uchun  don 
fraktsiyalarga  ajratiladi  va  alohida  tozalanadi.  Birinchi  havoli-g’alvirli 
separatorda  sholi  yirik  va  yengil  chiqindilardan  uzun  teshikli  o`lchamlari 
3,0...4,0x20 mm g’alvirda tozalanadi va aylana teshikli diametri 3,6...4,0 mm 
bo`lgan  g’alvirda  ikkita  fraktsiyaga  bo`linadi.  Yirik  va  mayda  sholi  doni 
fraktsiyalari  alohida  ikkinchi  separatorlar  sistemasida  elanadi.  Bunda  don 
chiqindilardan  tozalanadi  va  bir  nechta  fraktsiyaga  bo`linadi.  Har  bir 
fraktsiya tarkibida o`ziga xos chiqindilar bo`ladi va ularni ajratish uchun A1-
BKG  rusumli  Yorma  ajratgichlar  yoki  A1-BRU  rusumli  elakdonlar 
qo`llaniladi.  Donni  tarkibidagi  kurmakni  ajratish  uchun  aylana  teshikli 
g’alvirlar,  bug’doy  va  javdarni  ajratish  uchun  uzun  teshikli  g’alvirlar 
qo`llaniladi. YAxshi rivojlanmagan va puch donlarni ajratish uchun havo se-
paratorlari  qo`llaniladi.  Mineral  chiqindilarni  asosiy  miqdori  o`zida  bo`lgan 
don fraktsiyasi tosh tozalagich mashinasiga yuboriladi. 
CHiqindilardan  tozalangan  don  ikkita  oqim  (yirik  va  mayda  don 
fraktsiyasi) bilan qobiq ajratish bo`limiga uzatiladi. 
CHiqindilar A1-BKG rusumli Yorma ajratgichda nazorat qilinadi. Aylana 
teshikli  diametri  1,5  mm  g’alvirda  qolgan  mahsulot  I  va  II  kategoriyali 
chiqindi  hisoblanadi,  aylana  teshikli  diametri  1,5  mm  g’alvirdan  o`tgan 
mahsulot  III  kategoriyali  chiqindi  hisoblanadi.  Yorma  ajratgichdagi  aylana 
teshikli  diametrlari  3,0...3,2  mm  g`alvirning  qoldig’idagi  mahsulot 
aspiratorlarda  yengil  chiqindilardan  tozalangandan  keyin  tosh  tozalagichga 
tushadigan mayda don fraktsiyasiga qo`shib yuboriladi.