O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti Pedagogika va jismoniy madaniyat fakulteti Til nazariyasi va metodikasi kafedrasi Sobit Avezov, Tavakkal Choriyev

Til va nutq o`stirish usuliyoti fani, asosan, uchta savolga javob
izlaydi:
1. Nimani o`qitish lozim (bolalarda qanday nutqiy imkoniyatni
o`rgatish zarur)?
2. Qanday o`rgatish kerak (qanday usul va qanday sharoit yaratish
darkor)? 

---

7
3. Nima uchun aynan shunday o`rgatish lozim? 
Umumiy ishlarning nazariy asosida bolalarga ona tilini o`rgatish,
ularda shu asosda nutq malakalarini o’stirish, atrofdagi kishilar bilan
o`zaro munosabat qilishga tayyorlashdan iborat. Muhimi shundaki, 
bolalarning domiy maqsadli, mazmunga asoslanish nutqi pedagog 
faoliyatining natijasi o’laroq yuzaga keladi. Shunday ekan, har bir
tarbiyachi yuksak maqsadga erishish uchun uning o’zi, eng avvalo ona 
tili, qolaversa, tilshunoslik fani bo’yicha yuksak nazariy va ilmiy
tasavvurga ega bo’lmog’i lozim. Ana o’shandagina u nutq ko`nikma 
va malakalarini tarbiyalanuvchilar ongiga singdira oladi. 
Til va nutq o’stirish uslubiyoti
pedagogik fan bo’lib, 
maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda nutqni shakllantirishga 
qaratilgan pedagogik qonuniyatlarni o’rganadi. 
Bola hikoya, she’r, ertak tinglayotganida quvonadi, huzurlanadi. 
Bu emotsional ta’sirlanish bolada badiiy adabiyotni estetik idrok etish, 
ya’ni uni san’at asari sifatida his etish qobiliyatining paydo bo’lishiga, 
unda axloqiy sifatlarning shakllanishiga yordam beradi. Tarbiyachi 
bolalarni badiiy asar bilan tanishtirar ekan, har bir bolada kitobga 
nisbatan qiziqish va muhabbatni tarbiyalashi kerak. 
Bolalarni boshlang’ich savodga tayyorlash. 
Bolalar bog’chasida 
bolalar nutqini rivojlantirish bo’yicha olib boriladigan barcha pedagogik 
ishlar ularni maktabga tayyorlashga qaratilgandir. 
Maktabda to’g’ri og’zaki nutq, boshqalarni tinglay olish, ular 
nutqining mazmunini tushunish, zarur bo’lganda o’rtog’ining javobini 
to’ldirish yoki to’g’rilashda muhim manbalardan biri hisoblanadi. 
Nutq 
bolalar uchun tahlil predmeti bo’lib qoladi, bu esa bolalardan zo’r aqliy 
kuchni talab etadi. 
Bolaning maktabda muvaffaqiyatli o’qishi uchun quyidagi sifatlar 
katta ahamiyatga ega:
1