O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

Jismoniy mashqlarni boshqarish sistemasi. 
1.  O’z-o’zini  boshqarish  sistemalari.  Tirik  organizmlarning  harakatini 
regulyatsiyasi nerv sistemasi orqali bajariladi. Bu harakatning tirik emas harakatdan 
farqi  o’z-o’zini  boshqarishdir.  Murakkab  sistemaning  boshqarishini  -kibernetika 
o’rganadi.  Bu  fan  iroda  qiluvchi  va  idora  qilinadigan  sistemalarni  tuzilishi  va 
ulardagi boshqarish protsesslarni o’rganadi. 
Odamning  harakat  sistemasini  idora  qilish  yo’llarini  o’rganishda  shu 
harakatni qismlarini va yig’indisini o’rganadi. 

---

Boshqarishni tuzilishi sxemasini ko’ramiz. Oddiy sistemada boshqariladigan 
sistemaga (boshqarish ob’ekti ) va boshqaruvchi podsistema (boshqarish apparati) 
va harakat qiladigan muhitdan tuzilgan. Boshqariladigan podsistema  “kirish”ga ega 
ega-komanda kiradi va “chiqish” –bu orqali odamning holati o’zgaradi. Bunda aloqa 
faqat  bir  tomonga  bo’ladi.  Bu  sistema  tashqi  sharoit  to’g’risida,  bajarilgan  ish 
to’g’risida  hech  qanday  ma’lumot  olmaydi  va  murakkab  o’zgaruvchan  sharoitda 
yordam berolmaydi. Murakkab sistemalarda teskari aloqa kanallari bor. Bu kanallar 
oraqali turli informatsiya kiradi.   
Teskari aloqa ijobiy va manfiy bo’ladi. Ijobiy munosabat aloqa sistemaning 
effektivligini kuchaytiradi, manfiy –harakatni o’zgarish to’g’risida, signal beradi. 
Informatsiya  va  komandalar  sistemasining  “kirish”  qismiga  keladi  (“Kirish 
qismi bu informatsiyani qabul qiladi va ularga javob beradi. Kerakli informatsiya 
tanlash yo’li bilan olinadi. SHuning uchun faqat kerakli informatsiyani olish katta 
ahamiyatga  ega.  Keyin  bu  informatsiya  qayta  ishlanadi,  ya’ni  kod  tuziladi,  uni 
analiz  qilib  chiqish  sistemasi  orqali  sportchiga  komanda  beriladi.  Olingan 
informatsiyaga qarab harakat vazifasi va harakat programmasi belgilanadi. 
Kibernetikada programma deb sistemaning harakati, uning xossalarini ifoda 
etuvchi ma’lumotga aytiladi.