O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi andijon davlat universiteti mirzakarimov h

Faollilik tamoyili asosida mashg‘ulotlarga faol ishtirok etish, murabbiy 
bergan vazifalarni to‘liq va muvaffaqiyatli bajarish, o‘z ustida ishlash, 
kamchilik va xatolarni bartaraf etib borish bilan shug‘ullanuvchilar sportda 
yutuqlarga erisha boradilar.
Tamoyillar talablariga muvofiq shug‘ullanuvchilar 
mashg‘ulotlar davomidagi yutuqlari va kamchiliklarini muntazam nazorat qilish va 
tahlil etib borishlari kerak bo‘ladi. 
Ko‘rgazmalilik tamoyili
 
– kurash harakatlarni bajarish xaqida nazariy va 
amaliy tushunchalarga ega bo‘lish. 
Bevosita ko‘rgazmalilik – murabbiylar tomonidan kurash harakatlari bajarib 
ko‘rsatib berish jarayoni.
Bilvosita ko‘rgazmalilik – bu jarayonda kurash mashqlar va harakatlarni 
bajarish bo‘yicha tushunchalar ko‘rgazmali qurollar, videofil’mlar namoyishi,
ko‘p hollarda manekenlar yordamida amalga oshiriladi. 
Kurash mashg‘uloti vazifalari xaqida faqat ko‘rish orqali emas balki boshqa 
sezgi organlari orqali ham tushuncha hosil qilinadi. Harakatlarni bajarishdagi 
ritmlar va tovushlar ham ahamiyatli bo‘lib, ularni bajarishni o‘rganishda eshitish 
sezgilari muhim rol o‘ynaydi. Ko‘rgazmalilik tamoyili mashg‘ulotlarning 
boshlang‘ich bosqichi bilan bir qatorda rivojlantirish va takomillashtirish 
mashg‘ulotlarda ham o‘z ahamiyatiga ega bo‘ladi. 
Bajara bilish tamoyili
 
– shug‘ullanuvchilarning yoshi, jinsi va jismoniy 
tayyorgarlik, ruhiy va jismoniy qobiliyatlari hamda shaxs xususiyatlarini 
mashg‘ulotlar jarayonlarida qat’iy hisobga olishni talab etadi. Bajara bilish 
tamoyilida shu ko‘rsatkichlarga asoslanib mashg‘ulotlarni tashkil etish, 

---

103 
kurashchilarni jismoniy mashqlar va harakat malaka, ko‘nikmalarni egallash 
darajasiga muvofiq shug‘ullanishlarini amalga oshirishni tavsiya etadi. 
Bajara bilish tamoyilida kurashchilar dastlabki tayyorgarlik guruhi talablariga 
muvofiq bo‘lgan kurash harakatlari texnikasi va taktikasini egallagandan so‘ng 
ixtisoslik guruh shug‘ullanuvchilari harakatlari texnikasi va taktikasi elementlarini 
egallab boradilar. Texnik va taktik tayyorgarlik mashqlari majmuyi oddiydan 
murakkabga qarab tuziladi va o‘rgatiladi. Boshlang‘ich tayyorgarlik mashg‘ulotlari 
harakat malaka va ko‘nikmalariga o‘rgatish mashg‘ulotlari, so‘ng malaka va 
ko‘nikmalarni rivojlantirish va takomillashtirish mashg‘ulotlari shakllarida tashkil 
etiladi.