O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat tillar pedagogika instituti filologiya fakulteti

Munozara qatnashchilariga eslatma
1. Munozara munosabatlar yig‘indisi emas, balki muammo yechimi uslubiyatidan iborat.
2. Ko’p gapirmasdan, boshqalarning so’zlashiga imkon ber.
3. Maqsadga erishish yo’lida xissiyotlarinni jilovlab, batafsil o’ylagan holda so’zla.
4. Raqiblaring vaziyatini o’rganib, ularga xurmat bilan murojaat qil.
5. Raqiblaring tomonidan aytilgan fikrlarga tanqidiy va mulohazali yondash.
6. Munozara predmeti bo’yicha chetga chiqmagan holda to’g‘ri yondashib gapir.

Muammoli mashg‘ulotning boshqaruv dastaklari Boshlovchi barcha vazifalarni o’ziga oladi – munozara bosqichlarini boshqarish, javoblarning asoslanishi va to’g‘riligini tasdiqlash, qo’llangan termin va tushunchalarni aniqlash, munosabatlarni to’g‘ri qo’llash va boshqalar. Taqdimotlarning taqsimotini to’g‘ri boshqarish. Taqrizchi – tomonlarning ma’ruzalarini yo’nalishlar bo’yicha belgilash va to’liq xarakterda baholash: dolzarbligi, ilmiy jihati, mantiqiyligi va masalalarning aniq qo’yilganligi, xulosalarning aniq ko’rsatilishi. Raqib – qabul qilingan tadqiqot o’rtasida raqobatchilik jarayonini shakllantiradi. U faqatgina ma’ruzachining asosiy holatini tanqid qilish emas, shu bilan birgalikda, uning aytgan fikrlaridan zaif yoki hato tomonlarini topish hamda o’zining hal qiluvchi fikrlarini taklif qilishi ham mumkin. Ekspert – barcha munozaralarning, jumladan, munozara qatnashchilari tomonidan aytilgan fikrlarning, qilingan xulosalarning, taklif va gipotezalarning maxsuldorligini baholaydi.

Baholash ko’rsatkichlari va mezonlari
2-ilova

Baholash kursatkichlari va mezonlari (ballarda)
Ma’ruzaning mazmuni (2,5)
- mavzuga mos kelishi (1,5)
- mantikiylik, aniqlik ( 0,5)
- xulosalarning kiskaligi (0,5)
Informatsion texnologiyalardan foydalanganligi (kurgazmalilik) – (0,9)
Reglament (0,6)
Jami (4,0)
	Taqrizchilar (FISh)
Ma’ruzaning tavsifi (3,0)
- ma’ruzaning kuchli tomonlarini aniqlash(1,2)
- ma’ruzaning zaif tomonlarini aniqlash (1,2)
Reglament (0,6)
Jami (3,0)
	Opponentlar, ishtirokchilar (FISh)
Savollar:
- har biri uchun (0,3)
Qo’shimcha
- har biri uchun (0,3)
- mohiyati bo’yicha (0,3)
Jami (3,0)

3-ilova

2-topshiriq. Berilgan bo‘limlar bo‘yicha fikrlaringizni bildiring Vendidod 22 bobdan iborat bo‘lib, asosan Axura Mazda bilan Zaratushtraning savol-javobi yozilgan. Boblar turli yomon ruhlarni, devlarni yengish voqealarini, gunohlardan pok bo‘lish qoidalarini va qisman mifologik elementlarni o‘z ichiga oladi. Visparad. 24 bobdan iborat bo‘lib, ibodat qo‘shiqlarini o‘z ichiga oladi. Yasna. 72 bobdan iborat bo‘lib, qurbonlik chiqarish marosimida aytiladigan qo‘shiqlarni, xudolar madhiyasini va boshqa diniy marosimlarga xos rasm-rusumlarni o‘z ichiga oladi. 17 bobi gotlar-gimnlar deb ataladi. Bu boblar «Avesto»ning eng qadimgi qismlari hisoblanadi 4 YaShT. Zardushtiylik xudolari va ma’budalariga aytilgan 22 qo‘shiqdan iborat. Yashtda mifologik elementlar «Avesto»ning boshqa qismlariga qaraganda ko‘proqdir. 5. Kichik Avesto. (Xurda Avesto, Xvartak-apastak). Quyosh, Oy, Ardvisura, Varxran va boshqa xudo hamda ma’budalar sharafiga aytilgan qo‘shiqlar

4-ilova

2-topshiriq.Quyidagi fikr kimga tegishli «Men ko‘p xonalardan iborat kutubxonaga kirdim. Har bir xonada kitob sandiqlari, bir-birining ustiga taxlangan kitoblar bor edi. Men bu yerda shunday kitoblarni ko‘rdimki, ko‘pchilik xalq ularning nomlarini hatto eshitmagan ham edi. O‘zim ham ularni bundan oldinlari ko‘rmagan edim, keyin ham ko‘rmadim. O‘sha kitoblarni o‘qib, ulardan foydali fikrlarni egalladim, kitobni yozgan har bir kishining ilmiy darajasini aniqladim»

2-mavzu. Islom ta`siri ostida yaratilgan adabiyot

2.2. Seminar mashg‘ulotini o‘qitish texnologiyasi

Vaqti – 2soat	Talabalar soni: 25-30 nafar
O‘quv mashg‘uloti shakli	Bilimlarni chuqurlashtirish va kengaytirish bo‘yicha muammoli seminar
O‘quv mashg‘uloti rejasi	1. Yusuf Xos Xojib haqida ma'lumot. 2. “Qutadg`u bilig” asarining yaratilishi, o`rganilishi va o`ziga xos xususiyatlari. 3. Asarning qisqacha mazmuni, obrazlar tizimi, ularda ifodalangan ramziylik. 4. Asarda adibning falsafiy dunyoqarashining o`ziga xos ifoda etilishi. 5. Yusuf Xos Hojibning siyosiy-ijtimoiy qarashlari. Asarda ilm-ma'rifat, odob-axloq masalalarining o`ziga xos talqini. 6. “Qutadg`u bilig”ning ma'rifiy va badiiy ahamiyati.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: gap yuzasidan bilimlarni mustaxkamlash va chuqurlashtirish.
Pedagogik vazifalar: - mavzu bo’yicha bilimlarni tizimlashtirish, mustahkamlash; - darslik bilan ishlash ko’nikmalarini hosil qilish; - mavzu yuzasidan tushunchalarni tahlil qilish va o’z fikrini ifodalash ko’nikmalarini rivojlantirish.	O’quv faoliyatining natijalari: Talaba: mavzudagi asosiy tushunchalar yuzasidan fikr yurita oladi; Yusuf Xos Xojib xaqida ma'lumot. “Qutadg`u bilig” asarining yaratilishi, o`rganilishi va o`ziga xos xususiyatlari. Asarning qisqacha mazmuni, obrazlar tizimi, ularda ifodalangan ramziylik. Asarda adibning falsafiy dunyoqarashining o`ziga xos ifoda etilishi. Yusuf Xos Hojibning siyosiy-ijtimoiy qarashlari. Asarda ilm-ma'rifat, odob-axloq masalalarining o`ziga xos talqini.“Qutadg`u bilig”ning ma'rifiy va badiiy ahamiyati haqida fikr yuritadi.
O‘qitish uslubi va texnikasi	Muammoli usul, aqliy hujum, blits-so’rov, grafik organayzer.
O‘qitish vositalari	Ma’ruza matni, o‘quv qo‘llanmasi, konspektlar, proektor, doska.
O‘qitish shakli	individual va guruh bo‘yicha o‘qitish.
O‘qitish sharoitlari	Kompyuter texnologiyalari, proektor bilan ta’minlangan, guruhda dars o‘tishga moslashtirilgan auditoriya.

Seminar mashg‘ulotining texnologik kartasi

Bosqichlar, vaqti	Faoliyat mazmuni
	o‘qituvchi	Talaba
1-bosqich. Kirish (10 min.)	1.1. Mavzu, reja va maqsad, seminar mashg‘ulotining rejasi ma’lum qilinadi.	1.1. Eshitadi va yozadilar.
2 – bosqich. Bilimlarni faollashtirish (10 min.)	2.1. Asosiy tushunchalar bo’yicha blits-so’rov o’tkazadi (1-ilova). Bir necha javoblarni eshitadi va faoliyat kichik guruhlarda davom etishini aytadi.	2.1. Eshitadilar, savollar beradilar. 2.2. Javob beradilar. Javoblarni to‘ldiradi.
3-bosqich. Asosiy (50 min.)	3.1. Talabalarni 2 ta guruhga bo’ladi va topshiriq beradi: 1) asosiy tushunchalar bo’yicha komandalar bir-birlariga savol beradilar; 2) ishning natijalarini taqdimot shaklida tayyorlash; 3) berilgan topshiriq bo’yicha umumlashtiruvchi xulosalar chiqarish. Baholash ko’rsatkichlari va mezonlari bilan tanishtiradi (2-ilova). Guruhda ishni boshlanganini e’lon qiladi. Guruhlar ishlariga maslahat beradi. 3.2. Taqdimot jarayonini va jamoa bo’lib muhokama qilishni tashkil qiladi. 3.3. O’zlashtirish darajasini tekshirish maqsadida har bir talabaga savollar to’plamini tarqatadi (3-ilova).	3.1. Guruhlarda ishlaydilar. - jamoa bo’lib ma’lumotlarni tizimlashtiradi; 3.2. Taqdimotni namoyish etadi, savollarga javob beradi. 3.3. Jadvalni to’ldiradi va topshiradi.
4 -bosqich. Yakuniy (10 min.)	3.1.Mashg‘ulotni yakunlaydi, talabalarni baholaydi va faol ishtirokchilarni ragbatlantiradi. 3.2. Navbatdagi « Ahmad Yugnakiy » mavzusiga doir nazariy savollarni beradi hamda ularni qisqacha sharxlaydi. Adabiyotlar ro‘yxati bilan tanishtiradi. (4-ilova)	4.1. Eshitadilar. 4.2. Topshiriqni oladilar.