O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat tillar pedagogika instituti filologiya fakulteti

Bosqichlar, vaqti
Faoliyat mazmuni
o‘qituvchining	Talabaning
1-bosqich. Kirish (10 min.)	1.1. Ma’ruzaning mavzusi, maqsadi va rejasini ma’lum qiladi (1-ilova), mashg‘ulotdan kutilayotgan o’quv natijalari bilan tanishtiradi. 1.2. Mashg‘ulot davomida aniq holatlarni tahlil qilishga e’tibor qilishni eslatadi (talabalar qo’llarida o’tgan dars oxirida tarqatilgan ma’ruza matnlari mavjud).	1.1. Tinglaydi va yozadilar.
2-bosqich. Asosiy (60min).	2.1. Avvalgi mavzuni esga solish va ma’ruza matnini o’qish natijasida nimalarni o’rganganligini aniqlash maqsadida blits-so’rov o’tkazadi. (2-ilova) Vizual meteriallar asosida ma’ruza o’qiydi.	2.1. Eslaydi, savollarga javob beradi. Yozib boradi.
3-bosqich. Yakuniy (10 min.)	3.1. Mavzuga yakun yasaydi, umumiy xulosalarni shakllantiradi, faol ishtirok etgan talabalarni rag‘batlantiradi. Olingan bilimlarni ahamiyatini ochib beradi. 3.2. Faollik ko’rsatmagan talabalarga qo’shimcha vazifa beradi.	3.1. Eshitadi, aniqlashtiradi. Topshiriqlarni yozib oladilar.

1-ilova.
Qo`qon adabiy muhiti .

Ma’ruza rejasi 1. Shoiraning hayot yo`li 2. Uvaysiyning chistonlari 3. Uvaysiy dostonlari

Uvaysiy XVII asrning oxirlari va XIX asrning birinchi yarmida yashab ijod etgan shoiralardan biridir. Umuman, sharq adabiyotida ayol ijodkorlar G`arbga qaraganda ko`pchilikni tashkil etadi.
Uvaysiy haqidagi ma'lumotlar 60 yillarning boshlarida Andijon pedagogika institutining olimlari tomonidan Marxamat tumanidan topilib, avval istitut kutubxonasiga, so`ng Toshkentga yuborilgan. Ma'lumotlar shoiraning chevarasi Xoljonotindan olingan edi. Uvaysiyning nabirasi va chevarasi ham otincha, shoira bo`lganlar, chiroyli husnixat egasi bo`lgan. Bunday fazilatlar o`sha katta enalari Jaxonotin tufayli ekanligini Xoljonotin ta'kidlagan.
Shoira Marg`ilonda, keyinroq Qo`qonda va yana Marg`ilonda yashaganligi haqidagi ma'lumotlar bor. Uning turmush o`rtog`i Hojixon bilan birgalikdagi hayoti uzoqqa bormaydi. Ajralish sababchisi yetishmovchilik bo`lsa kerak. Shoira o`g`li Muhammadni va qizi Quyoshxonni o`zi tarbiyalaydi. Farzandlari Majnun va Xokiy taxalluslari bilan she'rlar yozishgan. Muhammadning qachon vafot etganligi ma'lum emas, ba'zi bir taxminlar bor. Qizi Quyoshxon birinchi farzandini dunyoga keltirishda vafot etgan. Uvaysiy nabirasini 11-12 yoshlarga yetkazganida o`zi ham dunyodan ko`z yumdi.
Shoiradan bizga qadar kattagina she'rlar devoni yetib kelgan. Unda 296 ta g`azal, 29 muxammas, 55 musaddas, 1 murabba va dostonlar mavjud.
Shoira ma'lum muddat Qo`qonda, Nodira huzurida yashagan va go`zal g`azallar yaratgan. G`azallarning asosiy mavzusi mahabbatdir. Qahramonlari esa ma'shuqa, oshiq va raqiblardan iborat. Raqib obrazi ham shoir asarlarida ko`proq uchraydi. Ba'zan raqiblar umuman yomon odamlar ramzida ham namoyon bo`ladi, shoira ulardan faryod qiladi. Bu yomonlar, asosan, hukmdor shaxslar, ba'zan esa riyokor, xudbin din homiylaridir.
Zamona kulfatidin bu ko`ngul dog` o`ldi-dog` o`ldi,
Bu charxi bemuruvat ko`ngil dog` o`ldi-dog` o`ldi.
Sharqda badiiy ijod bilan shug`ullangan bir qancha ayollar borligini bilamiz. Mohlaroyim shularning eng ko`zga ko`rinarlisidir. Nodira shoira sifatida, davlat raxbari sifatida o`zbek ayollari ham erkaklardan qolishmasligini isbotlab ko`rsatgan shaxsdir.