O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti

4. O’yinchilarni taktik tayyorgarliklarini oshirish. 

Taktik tayyorgarlik.  –  Jismoniy sifatlarni takomillashtirish 

jarayonida  mashg’ulotning juda muhim va murakkab qismi 

hisoblanadi. Raqib jamoasi ustidan g’alaba qozonishda jismoniy 

texnik tayyorgarlik bilan bir qatorda o’z imkoniyatlaridan to’g’ri va 

ustalik bilan foydalana bilish katta  ahamiyatga egadir. 

Gandbolchilarning taktik ko’nikmalarini takomillashtirishda 

o’zlashtirilgan va o’rganilgan mashqlarni ko’p marta takrorlash 

taktikadagi ta’lim va mashg’ulotning asosiy uslubi (metodi) 

hisoblanadi. 

Ruhiy tayyorgarlik,  gandbolchilarning ruhiy tayyorgarligi 

umumiy ruhiy tayyorgarlikni va oldinda turgan musobaqaga 

tayyorgarlikni o’z ichiga oladi. Aqliy –  irodaviy xislatlarni 

tarbiyalash umumiy ruhiy tayyorgarlikning asosiy vazifasidir. 

G’alaba qilishga intilishni o’yinchiga doimiy ravishda uqtirish lozim 

bo’ladi. 

Bunday intilishning eng ta’sirchan usuli ijtimoiy burch va 

jamoa oldida javobgarlikni his etish hisoblanadi. Ayrim 

o’yinchilarga, guruhlarga va butun jamoaga maxsus topshiriqlar 

berish katta  ahamiyat kasb etadi. 

---

 

26 

O’yin natijasini ahamiyatini, g’alaba qilish zarurligini hadeb 

eslataverish ham hamisha yaxshi natija bermaydi. Har bir sportchi 

o’yinchida irodaviy sifatlar yuqori darajada rivojlangan bo’lishi 

lozim. Dadillik, qat’iyatlik, bosiqlik va esankiramaslik, 

tashabbuskorlik, intizomlilik asosiy irodaviy hislatlardir. Bu hislatlar 

o’quv mashg’ulotlari jarayonida tarbiyalanadi.  

Belgilangan vazifalarni bajarishga tayyorgarlik, gandbolchi 

organizmining imkoniyatlarini hamda undagi jismoniy 

tayyorgarlikning asosini tashkil etadi. Bunday imkoniyatlarning 

darajasi ularning tayanch muskul tizimining ishchanligida aniq 

namoyon bo’ladi. Mashg’ulotlar ta’sirida bo’ladigan o’zgarishlar 

mustahkam bo’lishi uchun o’yinchi uzoq vaqt davomida o’ziga xos 

maxsus ishni bajarish qobiliyatiga ega bo’lishi kerak. 

Gandbolda harakat faoliyati o’ziga xos bo’lgani uchun 

mashg’ulotni turli tezlikda bajariladigan mashqlarni qisqa vaqt, 

ancha uzoq vaqt, sust va faol dam olishni almashlab olib borish 

mumkin. O’yin harakatlarining tavsifi to’xtab-to’xtab o’tladigan 

bo’lgani uchun, u nafas olish jarayonining eng ko’p miqdorda 

kuchaytirilishi talab qilinadi. Gandbolchilarning vazifalarni bajarish 

tayyorgarligini oshirishda maxsus vositalardan foydalaniladi.