O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

bor narsa, jam iki mavjudot; *za!olat — adashishga boshlovchi; *durud —
hamdu sano, maqiov, salom; *xarobot — maj. маухопа, maykada)
Mazkur asar tarkibida uehraydigan she’riy parchalarga asoslangan
holda, uni o'/iga xos tazkira deb aytish ham mumkin. Bu munozaran!
yozishga Amiriyga maslahat bergan va da’vat qilgan ulug‘ zot haqida и
380

---

to'xtalar ekan, avvalo, o ‘sha shaxsning sifatlariga va mo‘jizakorligiga
oid maqtovlami keltiradi:
“Og‘ozi suxan: bir kuni manga azizekim, balog‘at Misrida Yusuf
misollig‘ erdi va zehni i’jogi* izhorinda Muso sifatliq mutoyib bobinda
laklif bilan targ‘ib qildikim va nasr uslubi bilan turk alfozini tartib etib,
Bang va Chog‘ir orasinda munozara tartib qilg‘ilkim, bu choqqa tegru
hech ersa bu tavming uhdasidan chiqmaydur”. ( * i ] o z - m o ‘jiz; ‘rsatish)
Amiriyni bu ishga da’vat qilgan zot Boysunqur mirzo edi. A w al
ko‘rib o'tganimizday, Yusuf Amiriy “Dahnoma”sida Boysung‘ur mirzo
himoyasida yashaganligini aytgan va o ‘z nomasida uni hurmat-ehtirom
bilan tilga olgan edi.
Amiriyning munozarasi - she’riy parchalarga, hayotiy detallarga
va manzaralarga, xalq donoligining mahsuli bo‘lgan iboralarga, kino-
ya va yumorlarga boy asardir. Amiriy o ‘sha ulug‘ zotning taklifiga rozi
bo'lganini aytadi. Shundan keyin asosiy voqealar bayoni asar qahramoni
muallifning ruhiy holati tasviri bilan boshlanadi:
“...bir kun as’hob furqatidin va ahbob hasratidin mutafakkir va mu-
tahayyir o'lturur erdim. Ichim bo'shti, boshimda bog‘ havosi tushti, sayr
eta chiqdim”. (*as ’hob — egalar, ahdlar; suhbatdoshlar)
Bu manzara tasviri ko‘rsatib turibdiki, qahramon do'sllarga, yor-