O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

tur”. So‘fi tedi: ’’Mening turur yerim darveshlar takyasidur. Vale hirqa ul
piri sabzpo‘shkim*, xiyovon* ko'chasida o ‘lturur, aning ilgindin kiyib-
turmen va meni dardmandlar doru derlar va bedardlar bang. Va mening
haqimda aytibturlar. Nazm:
Sabzeki shifoyi mardumi diltangast,
Z-o‘ ma’naviyonro adabu farhangast.
Harchand nazar hame kunam dar korash,
Aybash ba juz in nestki nomash bangast
(Diltang kishilar dardig'a shifo yashii o ‘tdirki, undan ma’ni ahllari
adab va ilm o ‘rganadi. Qanehalik uning qilmishini ko‘zdan kechirmayin,
“Bang” deb atalishidan boshqa uning hech qanday aybi yo‘q.)
Ajab holatturkim, badnomdurmen, bovujudi ulki, bang nek*
tas’hifidur. Yana mening asli otim “kanab”turkim, el ani evrubturlar,
“bang” bo‘lubturmen. Ba’zi oriflar asror derlar, ul sababtinkim, harkim-
ni tutsam berk tutarman. Mardona kishi kerakkim, mening birlan turush-
qay. Misra:
Masaldur el aro “turdiyu mardi”
(El aro sher ham mard).
N e mubosharat bobinda tekma kishi mening yoimni torta olmaskim,
qattiq tortqichidurmen va mahkam urg'uchi va suhbat maydoninda ul qa-
dar andozdurmenkim*, badnafslar mening sifatimda aytibturlar. Nazm:
Har nechakim, bo‘Isa uzuk aysh aro,
Tushmas aning hech gaz o ‘qi xato.
Va mashhurdirkim, Ubayd Zokoniy16 aytibtur: “Har xotun va otu-
nekim, cllik o ‘g ‘ul va qiz onasi bo‘lub yuz yashab, dunyodin naql qilsa,
agar Bangi suhbatig‘a mushaixaf bo‘lmaydur, tahqiq bilingkim, dunyo­
din bekor boribtur. Lo‘tudek* bolon urushtirmoqliqda xud ne dersan?
Tasbih toshlog‘ondin so ‘ngra, agar qovundin tog‘-tog‘ bo‘isa va uzum-
din bog‘-bog‘kim, yuz evurmon, andoqkim, bangilar aytibturlar. Nazm:
136 
Ubayd Zokoniy
— asl ismi Xoja Nizom iddin Ubaydullo, fors-tojik m um toz adabiyoti 
nam oyandalaridan. 1370-yili vafot etgan. «A xloq ul-ashrol"» (A slzodaiar axloqi), «Dah fas!» (G ‘n 
bob), «Risoiai dilicusho» (K o 'n g iln i 
ochuvclv risob),
«U shshoqnom a» (O sh iq h r haqida Jcitob), 
«M ushk va turba» (Sichqon v a rnushuk) kabi asarlari va dostonlari bilan m ashhurdir. Hazil- 
m utoyiba va hajviyotlari risolalarda uchraydi. A yniqsa, Salm on Sovajiy bilan birinchi m aria 
uchrashuvda bu u lu g ‘ shoirga nisbat berib aytgan bayti mashhurdir. A na shu hajviy baytdan keyin 
ikkala shoir tanishadi va U bayd Zokoniy Salm on Sovajiyning m arham atiga sazovor bo'ladi. Bu 
to ‘g ‘rida D avlatshoh Sam arqandiy «T azkirat ush-shuaro» (Toshkent, G ‘afiir G ‘ulom nomidagi 
A dabiyot v a sa n ’at nashriyoti, 1981, 121-b.) asarida shu bayt bilan boy‘liq hikoyat keltiradi. 
D avlatshoh Sam arqandiy U bayd Z okoniyning o ‘z davrida katta hurm at-chtirom ga sazovor shoir 
boMganini ko'rsatadi.
388

---