O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

yot insoniyatga hamroh bo‘lish istagini uyg‘otishdan iboratdir,
J.Frezer “0 ‘limni haydash” va “Yozni chaqirish” marosimidan
so ‘ng, Yoz va Qish o ‘rtasidagi kurash sahnasini yoritadi. U ayrim g ‘arb
mamlakatlarida, xususan, Shvetsiyada Yoz va Qish o ‘rtasidagi kurashga
bag‘ishlangan xalq o ‘yinlarini keltiradi. Bu o ‘yinda aibatta Yoz g ‘olib
keladi.128
Yoz va Qish munozarasi Germaniya, Angliya va Skandinaviya
mamlakatlarida XIV-XVT asrlardan buyon bor. Munozara janri bu mam-
lakatlar xalqi orasida marosimlar bilan bog'liq bo‘lib, babor paytidagi
turli sanalarga to‘g ‘rilangan. G'arbiy Germaniyada munozara yaqin
vaqtlargacha bahorgi marosim o ‘yinlari sifatida saqlangan edi.
Qish va Yoz olmon xalq marosim o ‘yinlarida olomon o ‘rtasida
o ‘tkazilgan. Ikkalasi bir-biriga qarama-qarshi kuchlar sifatida maydonga
chiqadi. Yoz o ‘z mulozimlari bilan quyosh chiqadigan Sharqdan kelgan.
127 Дж. Ф резер. Золотая ветвь. - выпуск Ш, Атеист, 1928, 22-30-6.
12ii Dj.Frezcr. Yuqoridagi asar, 30-31-b.
372

---

U Qishga “Bu yerdan j o ‘nab qol”, deb buyuradi. Qish qo‘pol dehqon
timsolida bo‘lib, boshiga telpak kiygan, u tog‘dan kelgan, o ‘zi bilan
birga shamol, sovuqni, qorni olib kelgan. Ammo u daf bo‘lishni aslo
istamaydi. Qish oppoq qorli dalalari bilan, Yoz esa yam-yashil vodiyla-
ri bilan maqtanadi. Yozda o ‘t-o‘lan!ar ko‘karadi. Qish ham turli-tuman
ichimliklar kashf qilgan. Yoz yem-xashak, sharob, g ‘alla yetishtiradi,
bularning hammasi qishda y o ‘q bo‘ladi. Tabiiyki, bular Yoz va Qish
o'rtasida savol-javob tarzida o ‘tadi. ikkovining orqasida esa xor bo‘lib
qo‘shiq aytganlaricha mulozimlari turadi. Oxiri Yoz g ‘alaba qiladi. Qish