O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

Taksonomiya
” tushunchasi 
obyektlarning o‟zaro tabiiy aloqasi asosida qurilgan va iyerarxik (ko‟p 
bosqichli) prinsip bo‟yicha joylashgan obyetlar kategoriyasi bayonini o‟z ichiga 

---

30 
oluvchi obyektlar klassifikasiyasi va sistematikasini ifodalaydi. B.Blumning 
o‟quv maqsadlari taksonomiyasi qo‟yidagi jadvalda keltirilgan.(2-jadval). 
Mazkur o‟quv maqsadlar taksonomiyasi dunyoda eng ko‟p tarqalganlardan biri 
hisoblanadi. U test topshiriqlarini ishlab chiquvchilarga o‟quv materiali 
elementini mazkur taksonomiyadagi o‟quv maqsadlari kategoriyasini biri bilan 
bog‟lanishini aniqlashga imkon beradi. Bu esa test topshiriqlari mazmunini 
izlash sohasini sezilarli darajada toraytiradi va turli variantlarni ishlab chiqish 
uchun imkoniyatlar yaratadi. 
B.Blumning taksonomiyasini qo‟llash (identifikasiyalanadigan o‟quv 
maqsadlarni ifodalashda qiyinchilik tug‟ilganda) umumiy o‟quv maqsadlarni 
shakllantirishga imkon beradi. 
B.Blum taksonomiyasidan foydalanib pedagog faqatgina maqsadni ajratib 
va aniqlashtirib qolmasdan, balki ularni tartibga keltiradi. Maqsadlarni iyerarxik 
klassifikasiyasi pedagog amaliyotchi uchun quyidagi sabalarga ko‟ra muhimdir: 
- kuchni bosh masalaga to‟plash; 
- aniq o‟quv maqsadlar pedagogga o‟quvchilarning umumiy ishida ularga 
oriyentirlarni tushuntirishga, ularni muhokama qilishga, tushunish uchun oydin 
qilishga imkon beradi. 
Test topshiriqlarini ishlab chiqishda B.Blum taksonomiyasidan ketma-
ketlikda foydalanishning turli variantlari mavjud. Ulardan birini yuqorida 
eslagan edik. Identifikasiyalanadigan o‟quv maqsadlarini ifoda qilishda 
qiyinchilik tug‟ilsa B.Blum taksonomiyasi bo‟yicha o‟quv maqsadlar 
kategoriyasiga o‟tish zarur. Ammo boshqa variant ham bo‟lishi mumkin - 
dastlab B.Blum taksonomiyasini identifikasiyalangan o‟quv maqsadlarini ishlab 
chiqishni osonlashtirish uchun qo‟llash zarur. Bu holda “bilim”, “tushunish”, 
“qo‟llash”, “tahlil”, “sintez” va h.k. kategoriyalarda umumiyroq o‟quv maqsad 
aniqlanadi, keyin esa ta‟limning ko‟zatiladigan natijasiga eng ko‟p mos 
keladigan. fe‟llar tanlab olinadi. [1]