O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

Abituriyentlar sifati
– Abituriyent tomonidan ta‟lim yo‟nalishini qiziqish 
va shaxs xususiyatlariga qarab to‟g‟ri tanlash. Bu borada quyidagi sifat 
ko‟rsatkichlari tizimidan foydalansa bo‟ladi: 

Abituriyentning psixofizeologik holatini baholash (kasbiy yaroqlilik va 
psixologik testlari) 

Abituriyentning bilimlarini baholash (qabul komissiyasining ma‟lumotlari 
asosida mazkur ko‟rsatkich ma‟nosi va darajasi aniqlanadi) 

Abituriyentning jismoniy xolatini aniqlash (tibbiy komissiya tomonidan 
mazkur ko‟rsatkich ma‟nosi va darajasi aniqlanadi) 
O‟qituvchilar faoliyatini baholash
– o‟qituvchilar faoliyati sifatini 
aniqlab beruvchi ko‟rsatkichlar tizimi: 

Kasbiy xususiyatlar ko‟rsatkichlari; 

O‟quv fani mazmunining sifatini aniqlash. 
Tayyorlangan mutaxassislar sifati
: OO‟Yu da tayyorlangan sifati 
quyidagi parametrlar bo‟yicha aniqlanadi: 

Davlat ta‟lim standartlariga moslik darajasi; 

Korxona va tashkilotlar tomonidan qo‟yilgan talablarga moslik darajasi; 
Abiturentlar 
sifati 
O‟qituvchilar 
faoliyatini 
baholash
Tayyorlangan 
mutaxassislar 
sifati
Sifat 
ko‟rsatkichlari 
monitoringi 
Talabalarni o‟qitishda sifat darajasi
 

---

44 

Mutaxassisdan 
talab 
etiladigan 
psixologik 
va 
psixofizeologik 
xususiyatlarga ega bo‟lishi
.
[42.19,23]
.
Talabalarni o‟qitishda ta‟lim sifati ko‟tarish masalasini yechishda 
universal algoritm va baholash uslublarini o‟z ichiga qamrab olgan axborot 
texnologiyalaridan foydalanish zarur. 
Ta‟lim jarayonining va ayniqsa jarayonning sifat ko‟rsatkichlarini 
miqdorini baholab bo‟lmaydigan tarkibiy qismlarni holatlarini aniqlashda 
ekspert baholashini usulini qo‟llash eng to‟liq manzaraga ega bo‟lishni 
ta‟minlaydi. Talabalarning ta‟lim sifati natijalarini baholash Oliy ta‟lim 
muassasasi va ish bilan ta‟minlov(beruvchi)chi tashkilotlar vakillari ekspertlar 
sifatida haqqoniy baholaganligidan so‟ng uni monitoring qilib bo‟lajak 
(ishlayotgan) kadrning sifatini aniqlash mumkin.
O‟quvchi-talabalarga ta‟lim berib ulardan bir xil natijani talab qilish 
ta‟limning eng qiyin muammolaridan biridir. Chunki bir-biriga aynan 
o‟xshaydigan odamlar uchramaganidek, talaba va o‟quvchilarning bilimga 
chanqoqligi, intiluvchanligi, qobiliyatlari ham bir-biriga o‟xshamaydi. Shu 
sababli ta‟lim sifatini baholashda tabaqalashtirilgan yondoshgan holda baholash 
va yondoshish ham muhim ahamiyatga ega. O‟quvchi va talabalar guruxidagi 
bilim darajalarini egallaganlikni quyidagi guruhlarni keltirishimiz mumkin: 

Iqtidorli o‟quvchi va talabalar guruhi; 

O‟rtacha o‟zlashtiruvchi o‟quvchi va talabalar guruhi; 

O‟zlashtirishi past o‟quvchi va talabalar guruhi; 

O‟zlashtira olmayotgan o‟quvchi va talabalar guruhi. 
Bu singari o‟quvchi va talabalarni hisobga olgan holda o‟qituvchilar 
quyidagi jihatlarga alohida e‟tibor berishlari lozim: 

Shu guruhlarga mansub bo‟lgan o‟quvchi-talabalarni tezkorlik bilan 
aniqlash; 

Har bir guruh uchun alohida topshiriqlarni tanlash; 

Shu guruhlar uchun alohida baholash mezonlarini ishlab chiqish; 

---

45 

Alohida test variantlarini tuzish; 

O‟quvchilarning o‟zlashtirish darajasiga muvofiq savol variantlarini 
tanlash va berish; 

O‟zlashtira olmayotgan va o‟zlashtirishi past va o‟rtacha bo‟lgan 
o‟quvchilarni sekinlik bilan a‟lo o‟zlashtiradigan o‟quvchi-talaba safiga 
yetkazishga harakat qilish va xok. 
Ta‟limni modernizasiyalash orqali talabalarni ta‟lim sifati natijalarini 
baholash texnologiyasiga tayyorlash pedagogika va metodika fanlari oldidagi 
dolzarb vazifalardan biri bo‟lmog‟i lozim.