O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tarix o`qitish metodikasi kafedrasi

Tadqiqotning maqsad va vazifalari. Moddiy manbalar asosida Zarafshon vohasida bronza davri madaniyati yodgorliklarini yoritish, Zomonbobo va Sarazmda topib o’rganilgan yodgorliklar asosida dastlabki qishloqlar va ularning o’ziga xos o’rnini asoslash. Zarafshon vohasi institutlarining takomillashgan shakllarining joriy etilishini arxeologik va yozma manbalar asosida yoritish, mavzu bo’yicha yangi nazariy bilim va qarashlarni shakllantirishdan iborat.
Tadqiqotning manbalari. Tadqiqotning asosiy manbalari so’nggi yillar ichida yurtimizning janubiy sarhadlari, Zarafshon vohasida olib borilgan arxeologik tadqiqotlari natijalari, hamda mavzuga oid ilmiy adabiyotlarni o’rganish va qiyosiy tahlil qilish asosida, Zarafshon vohasi moddiy madaniyati hisoblangan yodgorliklarini shakllanishi va rivojlanishi tarixini yaratish.
Tadqiqot obyekti. Zarafshon vohasining Zomonbobo va Sarazm yodgorliklari, Sarazm I, II, III, IV yodgorliklaridan topilgan moddiy madaniy materiallar hamda ularning "Avesto" va zardushtiylik dini g’oyalari nuqtai-nazaridan ilmiy taxlil qilib, bronza davrida zardushtiylik dinining ilk boskichi boshlanganligini, yakkaxudolik tushunchasining rasmiy diniy e’tiqod sifatida mavjud bo’lganligini ko’rsatib berish tadqiqotning asosiy obyektini tashkil etadi.
Tadqiqotning davriy chegarasi. Tadkikotning davriy chegarasi miloddan avvalgi II ming yillikni o’z ichiga oladi. Bu davrda qadimgi dexqonchilik mintaqalari hisoblangan qadimgi Baqtriya va Murg’ob vohasida qadimgi Shark sivilizasiyasining yangi maxalliy markazlari shakllandi. Ular Gonur, Tug’olok, Dashli, Sopollitepa, Jarqo’ton kabi yodgorliklar misolida o’rganilib, ibodatxonalar, diniy va dunyoviy xarakterdagi ijtimoiy va mafkuraviy axamiyatga ega bo’lgan monumental binolar ochildi. Miloddan avvalgi II ming yillik davomida qadimgi Baktriya va Margiyona tarixiy-madaniy viloyatlari shakllandi, ularda topib o’rganilgan qabilaviy xarakterdagi otashparastlik diniy e’tiqodi zardushtiylik dini darajasiga ko’tarildi.