Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universiteti

S - P 

P - 

S
S - 
P 
P - 

S
Masalan: 
A.
 
Hamma musulmonlar Islom diniga e‘tiqod qiladilar. 
E. Islom diniga e‘tiqod qilmaydiganlarning hech biri musulmon emas. 
 
Juz‘iy tasdiq mulohazadan predikatga qarama-qarshi qoʻyish usuli bilan 
xulosa chiqarib boʻlmaydi. CHunki, juz‘iy tasdiq mulohazani aylantirsak 
juz‘iy inkor hukm kelib chiqadi. Undan almashtirish orqali xulosa chiqarib 
boʻlmaydi. 
IV. Mantiqiy kvadrat orqali xulosa chiqarish.
Bunda oddiy qat‘iy mulohazalarning oʻzaro munosabatlarini (qarang: 
mantiqiy kvadrat) e‘tiborga olgan holda, mulohazalardan birining chin yoki 
xatoligi haqida xulosa chiqariladi. Bu xulosalar mulohazalar oʻrtasidagi 
zidlik, qarama-qarsxilik, qisman moslik va boʻysunish munosabatlariga 
asoslanadi. Bu munosabatlarning tahliliga koʻra xulosa chin boʻlgan quyidagi 
holatlarni koʻrsatish mumkin. 
1.Asos mulohaza va xulosa chin boʻlgan : A→I, E→0. 
2.Asos mulohaza xato va xulosa chin boʻlgan:A→O, E→I 
Masalan: 
A. Hamma daraxtlarning ildizi bor.
I. Ba‘zi daraxtlarning ildizi bor.
E. Hech bir faylasuf matematik emas. 
I. Ba‘zi faylasuflar matematikdir. 
Bevosita xulosa chiqarish usullari bilish jarayonida mavjud fikrni 
aniqlab olish, uning mohiyatini toʻgʻri tushunish, shuningdek, bir fikrni turli 
xil koʻrinishda bayon qilish, yangi bilimlar hosil qilishga imkon beradi. 
Sillogizm. 
Deduktiv xulosa chiqarish aslida sillogizm shaklida boʻladi. 
―Sillogizm‖ soʻzi qoʻshib hisoblash, degan ma‘noniberadi. Bu termin mantiq 
fanida, deduktiv xulosa chiqarishning koʻproq ishlatiladigan turi hisoblangan 
oddiy qat‘iy sillogizmni ifodalashda qoʻllaniladi.