Kichik guruhlarda ishlash qoidasi O'quvchilar ishni bajarish uchun zarur bilim va malakalarga ega bo'lmog'i lozim.
Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog'i lozim.
Kichik guruh oldiga qo'yilgan topshiriqni bajarish uchun etarli vaqt ajratiladi.
Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tayziqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur
Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, oqituvchi ularga yo 'riqnoma berishi lozim.
Nima bo'lganda ham muloqotda bo'ling, o'z fikringizni erkin namoyon eting.
Guruhlarga bo’lib topshiriq beradi va bajarganliklariga qarab baholanadi.
0 ~J
'a!)
0
О
j
о
guruh 2-guruh 3-guruh 4-guruh
Guruhlar bildirgan fikrlarni keyingi guruhlar takrorlamasligi uchun diqqat bilan eshitib, bir xil ma'lumotlarni o'chirib boradilar. Muammoni bahsga aylantirish kerak emas. Ularni o'qituvchini o'zi asoslab xulosa yasashi va baholashi kerak.
196
Kichik guruhlarga berilgan topshiriqlar
4-ILOVA
Mikroskoplarning turlarini o’rganish
Polarlashuvchi mikroskop taxlilini tuzish
Optik mikroskop taxlilini tuzish
Elektron mikroskopi taxlilini tuzish
Raqamli mikroskop taxlilini tuzish
t
t
t
t
t
O’qituvchi ko’rsatma beradi va yo’naltiradi
Polarlashuvchi
Optik mikroskop
Elektron
Raqamli
mikroskop taxlilini
taxlilini taqdim
mikroskopi taxlilini
mikroskop taxlilini
taqdim etadilar
etadilar
taqdim etadilar
taqdim etadilar
t
t
t
t
Berilgan javoblar muxokama va taxlil qilinadi
197 Amaliy o'quv mashg'ulotining o'qitish texnologiyasi 3-Amaliy mashg‘ulot. Pasterizatsiya va sterilizatsiya usullari O'quv mashg'ulotining o'qitish texnologiyasi modeli
Vaqt 80
Ta’lim oluvchilar soni
O'quv mashg'ulot shakli va turi
Amaliy: to'liq o'quv mashg'uloti
Amaliy mashg‘ulotning vazifasi
O'quvchilar avtoklav, quritish shkaflari, Paster pechi bilan tanishadilar. Ikkita o'quvchi avtoklavni ishga tushirish uchun tayyorlaydi qolgan o'quvchilar ikkitadan bo‘lib idishlarni o‘rab, Paster naychalarini, kolbadagi suvlarni, skalpel, shprits va boshqa sterilizatsiya uchun kerakli boigan jixozlarni avtoklavga solish uchun tayyorlaydilar.
O'quv mashg'ulotining maqsadi mikrobiologiya fan tizimi haqida amaliy tushuncha
O'qitishnatijasi
Ushbu mavzuni o'zlashtirish natijasida o'quvchilar laboratoriya asbob uskunalarda foydalanish, mahsulotlarning sifatini baholash kabi kasbiy kompetensiyalarga ega bo'ladilar.
Pedagogikvazifalar: O'quvchilar avtoklav, quritish shkaflari, Paster pechi bilan tanishadilar. Ikkita o'quvchi avtoklavni ishga tushirish uchun tayyorlaydi qolgan o'quvchilar ikkitadan bo‘lib idishlarni o‘rab, Paster naychalarini, kolbadagi suvlarni, skalpel, shprits va boshqa sterilizatsiya uchun kerakli boigan jixozlarni avtoklavga solish uchun tayyorlaydilar.
O'quv faoliyati natijalari: Amaliy ashg'ulotda tushuntirilgan mavzuni tartibli ravishda tasniflaydilar, izohlab beradilar.
O'qitish metodlari
Amaliy mashg'ulot matni/ fanga doir boshqalar.
O'qitish vositalari
Ma’tinlar, yozuvlar taxtasi, tarqatma material, tablitsa, tayyor preparat.
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Ogzaki nazorat: savol-javob.
Oquv faoliyatini faoliyatini tashkil etish shakli
Kichik guruhlar tashkil qilga holda
O'qitish sharoiti
O'quv xonasida.
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, misol va mashqlar.
198
O'quv mashg'ulotining texnologik xaritasi
Ish bosqichlar va vaqti
Faoliyat mazmuni
O'qituvchi
Ta’lim oluvchi
1- O'quv mashg'ulotiga kirish (5 daqiqa)
Tashkiliy qisim: 1. O'quvchilarning davomati va darsga tayyorgarligini aniqlash
Mashg'ulotga tayyorlanadilar
II Asosiy bosqich (65daqiqa)
Tayanch bilimlarni faollashtirish; Uyga berilgan vazifalarni nazorat qiladi va o’tilgan mavzu bo'yicha savollar beriladi. Maqsad va vazifani belgilanishi;
Mashg'ulotning nomi, maqsad va o'qitish natijalari bilan tanishtirish.
O'quv mashg'ulotida o'quv ishlarini baholash mezoni va ko'rsadkichlari bilan tanishtiradi. (1 -ilova)
Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: Tezkor-so'rov, savol-javob, aqliy xujum, o'ylang va juftlikda fikir almashing va boshqa texnikalar orqali bilimlarini faollashtiradi.
Asosiy holatlarni yozdiradi: Tarqatma materiallar asosida va sharhlash bilan asosiy amaliy mashg'ulotni bayon qiladi. (2-ilova)
Yangi o'quv materialini mustahkamlash: Mustahkamlash uchun Bumerang/ Blits o’yin o'tkaziladi.(3-ilova), Jarayon kechik guruxlarda etilishini ma’lum qilinadi.
Kichik guruhlarga bo'linadi, kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi, har bir guruhga topshiriq beradi va baholash me’zoni bilan tanishtiradi. Ishni bajarish yo'riqnomasini beradi:
Guruhlarda ishlashni boshlashga ruxsat beradi. Har bir kichik guruh ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o'tkadi. Bajarish jarayonini kuzatadi, maslaxatlar beradi.
Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil etadi. Guruh a’zolariga diqqat bilan ishitishlarini
Uy vazifasini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomini va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar.Yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Kichik guruhlarga bo'linadilar. Kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishadilar. Har bir guruh o'z topshiriq varaqlari bo'yicha faoliyatini boshlaydi. Har bir guruh sardorlari chiqib o'z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi.
199
va savolar berishlarini, shu bilan birga o'zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to'ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi: 12. Guruhlar ishini o'zaro baholashni o'tkazadi, mavzuning har bir qismi bo'yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayt etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlaridagi ahamyatlari bilan bog'lab mavzuni yakunlaydi.
Berilgan qo'shimcha savollarga javob beradilar. Guruh ish natijalarini o'zaro baholaydilar. Ma’lumotlarni daftarga qayd qiladilar.
III Yakuniybosqich (5 daqiqa)
Mashg'ulot yakuni: Faol ishtirok etgan o'quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi.
Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg'lotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo'riqnoma beradi.
Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo’llay oladigan,ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog’lay oladigan,mustaqil ish va vazifalarini to’liq bajaradigan va yangilik kiritishga intilgan,har jixatdan boshqa o’quvchilarga o’rnak bo’ladigan
5
2
O’quv ko’rgazmali qurollardan foydalana oladigan,olgan bilimlarini xalq xo’jaligidagi o’rnini to’g’ri tushungan,mustaqil fikrlay oladigan,olgan bilimlarini tushuntirib bera oladigan
4
3
Darslarda 95 % gacha qatnashgan,ma’ruza matnni yozgan,o’quv qurollari to’liq bo’lgan,adabiyotlardan foydalanishni bilgan
3
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko’nikmalarni 55% dank am o’zlashtirgan o’quvchilar
2
Izoh: O’quv dasturining mantiqan tugallangan bo’limi bo’yicha o’quvchi albatta baholanadi va natijasi o’tish balidan 3 ball past bo’lganda qayta nazorat belgilanadi.
2-ILOVA Tarqatma materiallar va mavzu bo’yicha asosiy holatlari O'quvchilar avtoklav, quritish shkaflari, Paster pechlari haqida rasmlar yordamida ma'lumotlar taqdim etadilar.
201
3-ILOVA
Kichik guruhlarda ishlash qoidasi
O'quvchilar ishni bajarish uchun zarur bilim va malakalarga ega bo'lmog'i lozim.
Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog'i lozim.
Kichik guruh oldiga qo'yilgan topshiriqni bajarish uchun etarli vaqt ajratiladi.
Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tayziqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur
Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, oqituvchi ularga yo 'riqnoma berishi lozim.
Nima bo'lganda ham muloqotda bo'ling, o'z fikringizni erkin namoyon eting.
Guruhlarga bo’lib topshiriq beradi va bajarganliklariga qarab baholanadi.
1-guruh
2-guruh
3-guruh
4-guruh
Guruhlar bildirgan fikrlarni keyingi guruhlar takrorlamasligi uchun diqqat bilan eshitib, bir xil ma'lumotlarni o'chirib boradilar. Muammoni bahsga aylantirish kerak emas. Ularni o'qituvchini o'zi asoslab xulosa yasashi va baholashi kerak.
202
Amaliy o'quv mashg'ulotining o'qitish texnologiyasi 4-Amaliy mashg‘ulot. Mikrobiologik tahlil o‘tkazish uchun buyum va oziqa muhitlarini tayyorlash O'quv mashg'ulotining o'qitish texnologiyasi modeli
Vaqt 80
Ta’lim oluvchilar soni
O'quv mashg'ulot shakli va turi
Amaliy: to'liq o'quv mashg'uloti
Amaliy mashg‘ulotning vazifasi
Mikroorganizmlarni o‘stirish uchun tayyorlanadigan oziqa muhitlarning tarkibi va tayyorlash texnologiyalari bilan tanishish (Go‘sht-pepton bulyoni, kartoshkali oziqa va Chapeka oziqasi).
O'quv mashg'ulotining maqsadi mikrobiologiya fan tizimi haqida amaliy tushuncha
O'qitishnatijasi
Ushbu mavzuni o'zlashtirish natijasida o'quvchilar laboratoriya asbob uskunalarda foydalanish, mahsulotlarning sifatini baholash kabi kasbiy kompetensiyalarga ega bo'ladilar.
Pedagogikvazifalar: Mikroorganizmlarni o‘stirish uchun tayyorlanadigan oziqa muhitlarning tarkibi va tayyorlash texnologiyalari bilan tanishish (Go‘sht-pepton bulyoni, kartoshkali oziqa va Chapeka oziqasi).
O'quv faoliyati natijalari: Amaliy ashg'ulotda tushuntirilgan mavzuni tartibli ravishda tasniflaydilar, izohlab beradilar.
O'qitish metodlari
Amaliy mashg'ulot matni/ fanga doir boshqalar.
O'qitish vositalari
Ma’tinlar, yozuvlar taxtasi, tarqatma material, tablitsa, tayyor preparat.
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Ogzaki nazorat: savol-javob.
Oquv faoliyatini faoliyatini tashkil etish shakli
Kichik guruhlar tashkil qilga holda
O'qitish sharoiti
O'quv xonasida.
Qaytar aloqaning usul va vositalari
Tezkor-so’rov, savol-javob, test, misol va mashqlar.
203
O'quv mashg'ulotining texnologik xaritasi
Ish bosqichlar va vaqti
Faoliyat mazmuni
O'qituvchi
Ta’lim oluvchi
1- O'quv mashg'ulotiga kirish (5 daqiqa)
Tashkiliy qisim: 1. O'quvchilarning davomati va darsga tayyorgarligini aniqlash
Mashg'ulotga tayyorlanadilar
II Asosiy bosqich (65daqiqa)
Tayanch bilimlarni faollashtirish; Uyga berilgan vazifalarni nazorat qiladi va o’tilgan mavzu bo'yicha savollar beriladi. Maqsad va vazifani belgilanishi;
Mashg'ulotning nomi, maqsad va o'qitish natijalari bilan tanishtirish.
O'quv mashg'ulotida o'quv ishlarini baholash mezoni va ko'rsadkichlari bilan tanishtiradi. (1 -ilova)
Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: Tezkor-so'rov, savol-javob, aqliy xujum, o'ylang va juftlikda fikir almashing va boshqa texnikalar orqali bilimlarini faollashtiradi.
Asosiy holatlarni yozdiradi: Tarqatma materiallar asosida va sharhlash bilan asosiy amaliy mashg'ulotni bayon qiladi. (2-ilova)
Yangi o'quv materialini mustahkamlash: Mustahkamlash uchun Bumerang/ Blits o’yin o'tkaziladi.(3-ilova), Jarayon kechik guruxlarda etilishini ma’lum qilinadi.
Kichik guruhlarga bo'linadi, kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi, har bir guruhga topshiriq beradi va baholash me’zoni bilan tanishtiradi. Ishni bajarish yo'riqnomasini beradi:
Guruhlarda ishlashni boshlashga ruxsat beradi. Har bir kichik guruh ishtirokchisi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o'tkadi. Bajarish jarayonini kuzatadi, maslaxatlar beradi.
Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil etadi. Guruh a’zolariga diqqat bilan ishitishlarini
Uy vazifasini taqdim etadilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomini va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar.Yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Kichik guruhlarga bo'linadilar. Kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishadilar. Har bir guruh o'z topshiriq varaqlari bo'yicha faoliyatini boshlaydi. Har bir guruh sardorlari chiqib o'z ishlarini taqdim qilishlarini aytadi.
204
va savolar berishlarini, shu bilan birga o'zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to'ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi: 12. Guruhlar ishini o'zaro baholashni o'tkazadi, mavzuning har bir qismi bo'yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayt etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlaridagi ahamyatlari bilan bog'lab mavzuni yakunlaydi.
Berilgan qo'shimcha savollarga javob beradilar. Guruh ish natijalarini o'zaro baholaydilar. Ma’lumotlarni daftarga qayd qiladilar.
III Yakuniybosqich (5 daqiqa)
Mashg'ulot yakuni: Faol ishtirok etgan o'quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi.
Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg'lotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo'riqnoma beradi.
Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo’llay oladigan,ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog’lay oladigan,mustaqil ish va vazifalarini to’liq bajaradigan va yangilik kiritishga intilgan,har jixatdan boshqa o’quvchilarga o’rnak bo’ladigan
5
2
O’quv ko’rgazmali qurollardan foydalana oladigan,olgan bilimlarini xalq xo’jaligidagi o’rnini to’g’ri tushungan,mustaqil fikrlay oladigan,olgan bilimlarini tushuntirib bera oladigan
4
3
Darslarda 95 % gacha qatnashgan,ma’ruza matnni yozgan,o’quv qurollari to’liq bo’lgan,adabiyotlardan foydalanishni bilgan
3
4
Ta’lim standartlarida belgilangan bilim va ko’nikmalarni 55% dank am o’zlashtirgan o’quvchilar
2
Izoh: O’quv dasturining mantiqan tugallangan bo’limi bo’yicha o’quvchi albatta baholanadi va natijasi o’tish balidan 3 ball past bo’lganda qayta nazorat belgilanadi.
2-ILOVA Tarqatma materiallar va mavzu bo'yicha asosiy holatlari O’simlik hujayrasini o’stirish texnikasi • Ajratib olingan to’qimalar bilan ishlashni asosiy sharti - sterillikga qat’iy rioya qilishdir. Tarkibi boy bo'lgan ozuqa muhiti mikroorganizmlami rivojlanishi uchun ham juda yaxshi substrat hisoblanadi, o'simliklardan ajratib olingan fragmentJar'(eksplantlar) ozuqa muhiti bilan aralashtirilganda mikroorganizmlar ta'siriga toz uchraydilar. SHuning uchim ham ekslantni ham, ozuqa muhitini ham sterilizasiya qilish kerak. Ajratilgan hujayralar va to'qimalar bilan qilinadigan barcha nozik ishlar (manipulyasiya) asoptik sharoitda (laminar-bokslarda) storillangan uskunalar yordamida bajariladi. •Ajratilgan to'qimalarni o'stirish davrida ham sterillikni saqlash kerak, ayniqsa xarorat va namlik o'zgarganda, chunki probirkalarni paxta-bintdan tayyorlangan tiqinchalari namlanadi va undan mikroorganizmlar oson o'tishadi. Eksplafitni sterilizasiyasi, shuningdek urug'lar ham 5-20 minut davomida sterilizasiya qiluvchi eritmada ushlab turish, keyin esa steril suv bilan yuvib tashlash orqali amalga oshiriladi. Sterilizasiya davri eksplantni xarakteriga hamda eritmani sterilizasiya qilish xususiyatiga bog'liq. Odatda urug' 10-20 min, vegetativ qismlar esa 5-10 min. davomida sterilizasiya qilinadi.
206
Oziqli muhitlarni tayyorlash uchun ishlatiladigan ingredientlar.
Oziqli muhitlarni tayyorlash etaplarini o’quv laboratoriyasida ko’rish.
Asosiy, differensial-diagnostik, elektiv, sun’ii oziqli muhitlar ularni tayyorlash etaplari.
Kukun yoki pastadan oziqli muhit tayyorlash.
Oziqli muhitlarga qo’yiladigan talablar bilan tanishish.
Oziqli bulonning rN ni aniqlash.
3-ILOVA Kichik guruhlarda ishlash qoidasi
O'quvchilar ishni bajarish uchun zarur bilim va malakalarga ega bo'lmog'i lozim.
Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog'i lozim.
Kichik guruh oldiga qo'yilgan topshiriqni bajarish uchun etarli vaqt ajratiladi.
Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tayziqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur
Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, oqituvchi ularga yo 'riqnoma berishi lozim.
Nima bo'lganda ham muloqotda bo'ling, o'z fikringizni erkin namoyon eting.
Guruhlarga bo’lib topshiriq beradi va bajarganliklariga qarab baholanadi.
