O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

Viruslarning tashqi muhitga chiqishi va tarqalishi

• 
  Bemor organizmidan poliomiyelit virusi va boshqa enteroviruslar najas bilan, quturish virusi so‘lak bilan, gripp virusi va boshqalar nafas shilliq pardalari orqali tashqariga chiqadi. Viruslar havo-tomchi (gripp, chechak), alimentar (gepatit, poliomiyelit), bilvosita kontakt (quturish), transmissiv (ensefalit) yo‘llar bilan tarqaladi.
  

649

Tovuq embrionining quyidagi qatlamlariga zararli materiallar yuboriladi:

1. 
   xorion — allantois qobig‘iga;
   
2. 
   allantois bo‘shlig‘iga;
   
3. 
   amniotik bo‘shlig‘iga;
   
4. 
   sariqlik qopchasiga.
   

• 
  Tovuq embrionini zararlash bokslarda, steril sharoitda, steril asboblar yordamida olib boriladi. Ishni boshlashdan awal tovuq embrioni ikki marta spirtga namlangan paxta bilan artib yuborilishi lozim.
  

Gripp qo'zg'atuvchisi

• 
  Gripp nafas yo‘lining keng tarqalgan o‘tkir yuqumli kasalligi bo‘lib, u epidemiologik xarakterga ega va ko‘pgina odamlami shikastlantiradi.
  
• 
  XX asr boshlarida M.I. Afanasyev va P.B. Vaks kasallik virus tabiatli ekanligini aytib o‘tishgan. 1903-yili C. Smits, K. Endryus va P. Leydlou bemorlardan ajratib olingan gripp virusining turini o^crgandilar va uni gripp virusining A turi deb nomladilar. 1930-yili T. Frensis va T. Medjilm В gripp virusini, 1847-yili R. Teyler С gripp virusini aniqlashgan. Gripp virusi Otrhomyxoviridae oilasiga kiradi.
  

650

• 
  Morfologiyasi Gripp virusining tuzilishi murakkab. Uning tarkibiga bitta RNK ipchasi kiradi va u nukleokapsid, spiralsimon va lipiduglevod proteinli (yog\ uglevod, oqsil) qobiq bilan himoyalangan. Kapsomer- larining miqdori to‘liq aniqlanmagan. Virusni, asosan, sferik shakli, kamroq hollarda ipsimon shakllari ham uchrab turadi. RNK xo jayin to‘qimasi yadrosida sintezlanadi. Virusning oqsili esa sitoplazmada sintezlanadi. Virus tarkibi to‘qima qobig‘iga yaqin holda tashkil topgan.
  

•