O'zbekiston respublikasi oliy va orta mahsus ta’lim vazirligi

Virus va hujayraning o‘zaro ta’sir turlari

• 
  Birinchi turi — samarali infeksiya — xcfjaym hujayrasida virion- laming yangidan hosil bo'lishi bilan tavsiflanadi. Ikkinchi turi — abortiv infeksiya — nuklein kislotasi replikatsiyasining uzilishi bilan kechadi. Uchinchi turi — xo'jayin hujayrasida DNK nuklein kislota-sining yaratilishi bilan tavsiflanadi. Bunda xo'jayin hujayrasi va virusning birgalikda yashash shakli (virogeniya) yuzaga keladi. Bunday holda virus va hujayra DNK replikatsiyasining sinxronligi ta’minlanadi. Faglarda esa bu jarayon Uzogeniya deb yuritiladi.
  

• 
  Mikroskopik tekshirish. Ayrim virusli infeksiyalarda organizm hujayra sitoplazmasi yoki yadrosida maxsus hujayra ichidagi tanachalar, ya’ni kiritmalar (quturishda Babesh—Negri, chechakda Gvarniyer tanacha- lari) kuzatiladi va bu hoi diagnostikada katta ahamiyatga ega. Virus bo'laklari va tanacha — kiritmalarni sun’iy ravishda, maxsus usullarda ishlov berish yordamida kattalashtirib mikroskop immersion sistemasida o‘rganiladi. Mayda virionlar esa elektron mikroskop ostida kuzatiladi. Hujayra ichidagi kiritmalar haqida turlicha nuqtayi nazarlar mavjud. Ayrim olimlar ularni viruslarning to^cplanishi natijasi desalar, boshqalari virusni hujayra ichiga kirishi natijasida hosil bo‘lgan reaksiya natijasidir, deb hisoblaydilar.
  

648

• 
  Viruslarning chidamliligi. Kcfpgma viruslar yuqori harorat ta’sirida parchalanadi. Lekin, ayrim viruslar, masalan, gepatit virusi yuqori haroratga chidamlidir.
  
• 
  Past haroratga viruslar sezuvchan emas. Quyoshning ultrabinafsha nurlari viruslarga parchalovchi ta’sir ko‘rsatadi. Quyoshning tarqoq nurlari esa ularga kamroq ta’sir ko‘rsatadi. Viruslar glitseringa chidamli bo‘lib, bu ulami glitserinda uzoq vaqt saqlanishiga imkon yaratadi. Ular antibiotikka chidamli (viruslarni kultivatsiya qilishda ulami qo‘shimcha mikrofloradan ozod qilish uchun antibiotiklar bilan ishlov beriladi).