O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi

Jonlanish fazasida ishsizlik darajasi bir oz qisqarib, ishlab chiqarish darajasi sekin-asta o‗sib boradi. Narxlar ham asta ko‗tarilib, ssuda foizi o‗sa boshlaydi. Iqtisodiyotning bandlik darajasining ortishi va foyda hajmining tezlik bilan o‗sishi jonlanish fazasining yuksalish bosqichiga o‗sib o‗tishiga imkoniyat yaratadi. Yangi sikl yuksalishning boshlang‗ich nuqtasi hisoblanadi.
Yuksalish fazasida ishchi kuchiga bo‗lgan talabning kengayishi ishsizlikning birmuncha kamayishiga hamda ish haqining o‗sishiga olib keladiki, buning oqibatida iste‘mol tovarlariga to‗lovga qodir talab kengayadi. Pirovard talabning oshishi, o‗z navbatida, iste‘mol tovarlari ishlab chiqaruvchi tarmoqlarga, bozorni kengaytirishga jadal turtki beradi. Raqobat va foyda ketidan quvish oqibatida nomutanosibliklarning to‗planib borishidan iborat zanjirli reaktsiya tezlashadi. Bu bilan yangi inqiroz muqarrar bo‗lib qoladi.
Milliy mahsulot
hajmi yuksalish
inqiroz yuksalish

jonlanish inqiroz turg‘unlik
jonlanish
turg‘unlik
Vaqt
1-chizma. Iqtisodiy sikl fazalarining klassik jihatdan ifodalanishi.
Alohida iqtisodiy sikllar bir-biridan davomiyligi va intensivligi bo‗yicha keskin farqlanadi. Shunga qaramay, ularning hammasi bir xil fazalarga ega bo‗ladi. Biroq bu fazalar turli tadqiqotchilar tomonidan turlicha nomlanadi. Masalan, yuqorida ko‗rib chiqilgan iqtisodiy siklning fazalari klassik tavsifga ega bo‗lib, ularni quyidagi 5-chizma orqali ifodalash mumkin.
Hozirgi zamon iqtisodiy fanida iqtisodiy siklning 1380 dan ortiq turlari mavjudligi ta‘kidlanadi.²⁸ Quyidagi 1-jadvalda ularning ko‗pchilik iqtisodchilar tomonidan tan olingan eng asosiy turlari ifodalangan.
1-jadval Sikllarning asosiy turlari

Sikl turlari	Siklning davomiyligi	Asosiy xususiyatlari
Kitchin sikli	2–4 yil	Z ahiralar miqdori YaMM, inflyatsiya, bandlikning tebranishi, tijorat sikllari
Juglar sikli	7–12 yil	I nvestitsion sikl YaMM, inflyatsiya va bandlikning tebranishi
Kuznets sikli	16-25 yil	D aromad immigratsiya uy-joy qurilishi yalpi talab daromad
Kondratev sikli	40-60 yil	Texnika taraqqiyoti, tarkibiy o‗zgarishlar
Forrester sikli	200 yil	Energiya va materiallar
Toffler sikli	1000-2000 yil	Sivilizatsiyalarning rivojlanishi