O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

      Xantal  qo’yish.    Ta‟sir  mehanizmi:  xantaldagi  efir  moyi  qon  aylanishini 

yaxshilaydi,  teri  retseptorlarini  qitiqlaydi,  to‘qima  va  a‘zolar  qon  tomirlarini 

---

378 

 

kengaytiradi,  so‘rdiruvchi,  yallig‘lanishga  qarshi  va  og‘riq  qoldiruvchi  ta‘sir 

etadi.  

Ko’rstama: 

•  Ko‘krak qafasi a‘zolari yallig‘lanish kasalliklari. 

•  Gipertonik kriz. 

•  Yurak sohasidagi og‘riqlar (stenokardiya xurujini bartaraf etish). 

•  Radikulit. 

•  Mushak va bo‘g‘imlardagi og‘riqlar. 

Qarshi ko‟rsatma: 

•  Xantal qo‘yiladigan sohada teri kasalliklari yoki jarohatlari. 

•  O‘pkadan qon ketish. 

•  Xantalga bo‘lgan yuqori sezuvchanlik. 

•  Yuqori tana harorati. 

•  Yomon va yaxshi sifatli o‘smalar. 

Kerakli anjomlar: 

•  Xanatal va xantal paketchalari. 

•  Lotok, iliq suv (harorat 40-45 °C). 

•  Ko‘rpa, papiros qog‘oz yoki doka salfetka. 

•  Paxtali tamponlar, sochiq, vazelin. 

•  Ishlatilgan anjomlar uchun lotok. 

Bajarilish ketma-ketligi: 

1.  Xantal  yaroqliligini  tekshirish:  ishlab  chiqarilgan  sana,  xantal  sochilib 

ketmasligi kerak, xantalni namlaganda o‘tkir xidning paydo bo‘lishi. 

2.  Xantal qo‘yish joyini aniqlash, teri qoplamlarini ko‘zdan kechirish. 

3.  Bemorni yotqizamiz (rasm.1). 

4.  Xantalni  5-10  daqiqa  iliq  suvga  solamiz  (harora  40-45  °C),  suvni  chayqatamiz 

va xantal tomoni bilan teriga yopishtiramiz (terida yuqori sezuvchanlik bo‘lsa va 

chaqaloqlarda  xantal  ostiga  pipiros  qog‘oz  yoki  doka  salfetka  qo‘yiladi  yoki 

ikkita xantalni bir-biriga ichki tomoni bilan yopishtiriladi). 

---

379 

 

5. Bemorni  avval  sochiq  bilan,  keyin  ko‘rpa  bilan  o‘raymiz.  Bir  necha 

daqiqadan so‘ng bemor terisida issiq va ozgina jizillashni sezishi kerak. 

6. 5-15 daqiqadan keyin xantal olinadi (terida giperemiya bo‘lishi kerak). 

7. Teridagi  xantal  qoldiqlari  nam  salfetka  bilan  artiladi  va  sochiq  bilan  teri 

quritiladi.  

8. Teridagi  qizargan  sohalar  vazelin  yog‘iga  namlangan  paxta  tamponlar  bilan 

artiladi.  

9. Bemor issiq qilib o‘raladi. 

10. 

O‘tkazilgan protseduradan keyin bemor 30-40  daqiqa yotishi lozim. 

Asorati: 

•  Uzoq  vaqt  xantal  terida  qolib  ketsa  pufakchalar  hosil  qilgan  holda  teri 

kuyishini chaqiradi. 

•  Xantalni bir necha bor bir xil joyga qo‘yilsa terini Shu sohasida pigmentatsiya 

yuzaga keladi. 

Izoh:  ko‟krak  yoshidagi  bolalarga  muolaja  davomiyligi  –  teri 

qizarishigacha  bo‟lishi  lozim  (5-7  daqiqa);  -  Xantal  qo‟yish  sohalari  –  yurak, 

ensa, yelka, ko‟krak sohalari, boldir mushaklari.