O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Pul’sni aniqlash va o’lchash 

Maqsad: yurak-qon tomir tizimining holatini baholash. 

Pul‘s aniqlanadigan sohalar: bilak, tirsak, uyqu, chakka, tizza osti va son 

arteriyalari (rasm.2). 

Pul‘s parametrlari: ritm, chastota, to‘liqligi, kuchlanish. 

Zarur ashyolar: 



  Sekundomer yoki sekund strelkasi mavjud qo‘l soati. 



 

Harorat varag‘i. 



  Bemorning tibbiy daftari. 

Bilak arteriyasida pul‟sni aniqlash tartibi: 

6.  Bemorning xotirjam ekanligiga ishonch hosil qiling. 

7.  Bemorni o‘tirg‘izing yoki yotqizing, bunda uning qo‘llari erkin holda bo‘lishini 

ta‘minlang. 

8.  Bemorning bilak-kaft bo‘g‘imidan yuqoriroq joydan qo‘lingiz bilan ushlab 

oling, bunda katta baromq bilak tomonda qolgan barmoqlaringiz esa kaft 

tomonda bo‘lsin. 

9.  II, III va IV barmoqlaringiz bilan bilak arteriyasini bilak suyagiga bosing va 

pulsatsiyalanuvchi joyni aniqlang. 

10. Pul‘sning hamma parametrlarini aniqlang: 

Pul‟s chastotasi (tezligi) – yurak urish tezligiga mos keladigan to‘lqinlar 

soni bo‘lib, bu ko‘rsatkich bemor yoshiga bog‘liq bo‘ladi: 

•  yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda   – 120-140 ta daqiqada; 

•  yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda   – 140-160 ta; 

•  1 yoshda    

 

 

– 110-120 ta; 

•  5 yoshgacha  

 

 

          – 100 ta; 

---

373 

 

•  10 yoshgacha  

 

 

          – 90 ta; 

•  12-13 yoshda  

 

 

          – 80-70 ta; 

•  o‘smirlar va kattalarda           – 60-90 ta. 

Pul‘sning bir daqiqada chastotasi 90 zarbadan ortiq bo‘lsa  – taxikardiya, 

60 zarbdan kam bo‘lsa – bradikardiya deyiladi. 

11. Tadqiqot natijasini bemorning tibbiy yoki ambulatoriya daftarida raqamli yozuv 

bilan  qayd  eting  (Masalan  Ps=72  zarba  daqiqada,  to‘liq,  o‘rtacha  taranglikda, 

katta kuchlanishda). 

12. Sinov  natijalarini  harorat  varaqasida  ham  qayd  eting  (grafik  ko‘rinishdagi 

yozuvda). Eslatma: bitta katakchaning bo‘linish qiymati zarbalar soni 100 gacha 

bo‘lsa 2 ga teng, 100 dan ortiq bo‘lsa 4 ga teng bo‘ladi).