O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Arterial bosimni o’lchash texnikasi 

Maqsad: yurak-qon tomir tizimining holatini baholash. 

Zarur ashyolar: 

•  Tonometr. 

•  Fonndoskop. 

•  Harorat varag‘i. 

Bajarish tartibi: 

1. Bemorni o‘tirg‘izib, xotirjam holatda ekanligiga ishonch hosil qiling. 

2. O‘ng qo‘lni kiyimdan ozod qilishni taklif qiling. 

3. Bemorning  qo‘lini  stol  ustiga  ko‘targan  holda,  taxminan  yurak  darajasida 

joylashtiring. 

4. Tanometr  manjetasini  tirsak  bo‘g‘imidan  2-3  sm  yuqorida,  bunda 

tanometrning  rezina  manjetasi  yelka  arteriyasining  markazida  joylashishiga 

ishonch hosil qiling. 

5. Manjetani  asbob  bilan  ulaydigan  rezina  bemorning  tashqi  tomonida 

turganligiga ishonch hosil qiling. 

6. Bemorning  tirsak  arteriyasidagi  pul‘sni  paypaslang,  bir  vaqtning  o‘zida 

grusha yordamida manjetaga havo yuboring. 

---

374 

 

7. Tanometrning o‘qiga e‘tibor bering va pul‘s zarbasi yo‘qolguncha paypaslab 

turing, shundan so‘ng havo bosimini yana 20 mm ga oshiring. 

8. Fonendoskop  membranasini  bemor  tirsak  arteriyasi  sohasida  bosib  turing  va 

grushadagi  vintni  ohistalik  bilan  ochib  havoni  chiqara  boshlang,  bunda 

manjetadagi bosim bir sekundda 2 mm sim.ustunida pasayishi shart. 

9. Arteriyani etshita turib, tonometr o‘qi yoki raqamlarini kuzatib turing. 

10.  Birinchi tovush eshitilishida sistolik bosimni qayd eting. 

11.  Tovush yo‘qolishida diastolik bosimni qayd eting. 

12.  Agar  tonometrning  o‘qi  ikkita  belgi  orasida  bo‘lsa  bu  holda  yuqoridagi 

raqamni qayd eting. 

13.  Manjetadagi  havoni  bosim  diastolik  bosimdan  20  mm  gacha  pasayguncha 

havoni chiqaring. 

14. 5  daqiqadan  so‘ng  qon  bosimi  o‘lchashni  takrorlang,  bunda  tanometr 

manjetasidagi  havoning  to‘liq  chiqqaniga,  tanometr  o‘qi  yoki  raqami    "0"  ga 

tushganiga ishonch hosil qiling. 

15. Ikki  marta  o‘lchov  o‘tkazilgandan  keyin  eng  kichik  raqamlarni  qayd  eting 

(arterial  bosimi  120/80  mm.sim.ustunidan  kam  bo‘lsa  tekshiruv  bir  marta 

o‘tkaziladi). 

16. Tekshiruv  natijasini  bemorning  tibbiy  yoki  ambulator  daftariga  raqam 

ko‘rinishidagi  yozuv  bilan  (arterial  bosim  120\80  mm  sim.ust)  va  harorat 

varqg‘ida  esa  grafik ustun ko‘rinishida qayd  qiling  (bir  katakchaning  bo‘linish 

qiymati 5 mm.sim.ust. teng). 

17. Qon bosimini o‘lchash natijalarini baholang.