O’zbекisтоn rеspubliкаsi оliy vа o’rта махsus та’liм vаzirligi

T-metodi
Kompyuter tashqi qurilmalari. Kompyuter ichki qurilmalari.


QIZIRIQ IQTISODIYOT KOLLЕJI



“TASDIQLAYMAN”

O`IBDO`:________ K.ESHPO`LATOV
^{“______” ________________20___ yil (Imzo)}
“____” ______________ 20__ yil






Fan: Tarmoqni administratorlash (O`A)


Dars mavzusi: ___________________________________________________
Dars maqsadi:
1.Tarbiyaviy: Mustaqil ishlashni o’rganish.
2.Ta’limiy:. Kompyuter tizimining unimdorligini tahlil qilish bo’yicha
bilim va amaliy ko’nikmalarga larga ega bo’lish .
3.Ilmiy: Kompyuter tizimining unimdorligini mustaqil o’rnatish.


Dars turi: O’QUV AMALIYOTI III - bosqich 4-15 guruhi uchun.
Ajratilgan vaqt: (80 daqiqa)
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.N.Toyloqov “Informatika ” T.2002
2.N.Sodiqova Prefariya va ofis qurilmani ta`mirlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2012 yil
3.Sh .Razzaoqv Dasturlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2011 yil
O`QUV JARAYONI REJASI

№	Ta’lim bosqichlari	Ajratilgan vaqtning taqsimoti	Ta’lim beruvchining faoliyati	Ta’lim oluvchining faoliyati	Ta’lim vositalari	Ta’lim uslubi
1	Tayyorgarlik	15 daqiqa	Davomatni aniqlash va talabalarning tayyorgarligini tekshirish.	Amaliyot uchun zarur bo’lgan o’quv qurollarini tayyorlash	Kompyuter va ofis jihozlari, kodoskop, chizmalar, jadvallar, kitoblar, plakatlar, rasmlar.	Aralash
2	Kirish	40 daqiqa	Yangi mavzuni tushuntirish	Savol-javovlarda ishtirok etish.		Ma’ruza
3	Asosiy qism	10 daqiqa	Berilgan topshiriqlarning bajarilishini nazorat qilish.	Berilgan topshiriqlarni bajarish amaliyot rahbariga taqdim etish.		Mustaqil ishlar
4	Yakuniy qism	15 daqiqa	Berilgan topshiriqlarni tekshirish va talabalarni baholash.	Bajarilgan topshiriqlarni to’liq amaliyot rahbariga taqdim etish.		Bahs-munozara

O’quv amaliyoti rahbari: / __________ / M.To`xtashev

26 mavzu: Qiymatlar
Reja
1.Qiymatlar paketi
2.Tarmoq komponenti
Qiymatlar paket kismi bulib- xususan uzatiladigan qiymatlar. Tarmoq turiga bog`liqsiz xolda uning xajmi uzgarishi mumkin. Lekin ko`pchilik tarmoqlarda ular 512 baytdan 4 kbgacha bo`lishi mumkin.
Odatda boshlangich qiymatlarning xajmi 4 kbaytga nisbatan katta bulib, ularni paketlarga kuyish uchun kichik bloklarga ajratish kerak.
Treylerdagi informatsiya aloka metodiga yoki protokolga bog`liq.
Ko`pincha, treyler xatoni tekshirish xakidagi informatsiyani saklaydi,kaysiki tsiklik ortikcha kod deb ataladi (Cerlical Redundancy Check, CRC). CRC- boshlangich informatsiya va paketni matematik qayta xosil kilish natijasida olingan son. Paket kelishilgan joyga yetganda, shu matematik operatsiyalar takrorlanadi. Agar natija CRC bilan bir xil bo`lsa- paket xatosiz kabul qlingan xisoblanadi. Aks xolda- qiymatlar uzatish vaqtida uzgargan bo`lsa, shu vaqtda paketni qayta uzatish takrorlashga to`g`ri keladi.
Paket formati va xajmi tarmoq turiga bog`liq. Tuplamning eng maksimal xajmi esa katta blokdagi qiymatlarni uzatish uchun tarmoq operatsion sistemasi xosil qiladigan paketlar sonini aniklaydi.
Tuplamni xosil kilish OSI modelining amaliy darajasida, ya’ni qiymatlar to`g`ri keladigan joydan boshlanadi. Tarmoq orqali uzatiladigan informatsiya Amaliy darajadan boshlab yukoridan pastga 7ta darajani utadi. Uzatuvchi Kompyuterning xar bir darajasida qiymatlar blokiga kabul kiluvchi Kompyuterga mos keluvchi informatsiya kushiladi.
Masalan, uzatuvchi Kompyuterning kanal darajasida kushilgan informatsiya, kabul kiluvchi Kompyuterning kanal darajasida uqiladi.
Transport daraja boshlangich qiymatlar blokini paketlarga bo`ladi. paketlar strukturasini protokol aniklab beradi, bu protokoldan 2 ta Kompyuter foydalanadi: - uzatuvchi va kabul kiluvchi.
Bundan tashkari, transport darajada paketga informatsiya kushiladi, kaysiki kabul kiluvchi Kompyuterga paketlar ketma- ketligidan boshlangich xolatga keltirishiga yerdam beradi.
Tuplam kabelьdan utgandan sung, fizik darajadan utadi, u kolgan 6ta darajalarning informatsiyalarni saklaydi.
Paketlarning ko`pi tarmoqda anik bir Kompyuterga adreslanadi,buning okibatida faqat bitta Kompyuter ularga javob beradi.
Tarmoq adapterining xar bir platasi paketlarning kabelь segmentlariga uzatilishini "kuradi". ammo faqat Kompyuter adresi va paket adresi mos kelgan xoldagicha kabelningg ishini tuxtatadi.
Bundan tashkari keng kulamda adreslash xam ishlatiladi. Bunday adresli paket tarmoqdagi ko`p Kompyuterlarga uzatilishi mumkin.
Keng kulamdagi tarmoqlarda, ya’ni katta xududni (eki davlatni) egallagan bo`lsa, boshqa qiymatlarni uzatish imkonitaklif qlinadi.
Tarmoqning boglovchi va mulokotga kildiruvchi komponentlarieng yaxshi marshrutni aniklash uchun paketlarning adresli informatsiyalaridan foydalanadilar.

Tarmoq komponentlari paketlarni adres informatsiyalarini boshqa maqsadlarda xam ishlatadilar.

Paketlarni to`g`ri tarkatishda 2 funktsiya asosiy rolьni uynadi.
- paketlarning xarakati Kompyuter tuplamning sarlavxasidagi adresiga asoslanib keyingi tarmoq komponentiga uzatishi mumkin;
- paketlarni filьtrash.
Kompyuter bir qancha mezonlarga asoslanib (masalan, adreslar) anik bir paketlarni olishi mumkin.