O’zbекisтоn rеspubliкаsi оliy vа o’rта махsus та’liм vаzirligi

QIZIRIQ IQTISODIYOT KOLLЕJI



“TASDIQLAYMAN”

O`IBDO`:________ K.ESHPO`LATOV
^{“______” ________________20___ yil (Imzo)}
“____” ______________ 20__ yil






Fan: Tarmoqni administratorlash (O`A)


Dars mavzusi: ___________________________________________________
Dars maqsadi:
1.Tarbiyaviy: Mustaqil ishlashni o’rganish.
2.Ta’limiy:. Kompyuter tizimining unimdorligini tahlil qilish bo’yicha
bilim va amaliy ko’nikmalarga larga ega bo’lish .
3.Ilmiy: Kompyuter tizimining unimdorligini mustaqil o’rnatish.


Dars turi: O’QUV AMALIYOTI III - bosqich 4-15 guruhi uchun.
Ajratilgan vaqt: (80 daqiqa)
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.N.Toyloqov “Informatika ” T.2002
2.N.Sodiqova Prefariya va ofis qurilmani ta`mirlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2012 yil
3.Sh .Razzaoqv Dasturlash . Toshkent “ILM ZIYO” 2011 yil
O`QUV JARAYONI REJASI

№	Ta’lim bosqichlari	Ajratilgan vaqtning taqsimoti	Ta’lim beruvchining faoliyati	Ta’lim oluvchining faoliyati	Ta’lim vositalari	Ta’lim uslubi
1	Tayyorgarlik	15 daqiqa	Davomatni aniqlash va talabalarning tayyorgarligini tekshirish.	Amaliyot uchun zarur bo’lgan o’quv qurollarini tayyorlash	Kompyuter va ofis jihozlari, kodoskop, chizmalar, jadvallar, kitoblar, plakatlar, rasmlar.	Aralash
2	Kirish	40 daqiqa	Yangi mavzuni tushuntirish	Savol-javovlarda ishtirok etish.		Ma’ruza
3	Asosiy qism	10 daqiqa	Berilgan topshiriqlarning bajarilishini nazorat qilish.	Berilgan topshiriqlarni bajarish amaliyot rahbariga taqdim etish.		Mustaqil ishlar
4	Yakuniy qism	15 daqiqa	Berilgan topshiriqlarni tekshirish va talabalarni baholash.	Bajarilgan topshiriqlarni to’liq amaliyot rahbariga taqdim etish.		Bahs-munozara

O’quv amaliyoti rahbari: / __________ / M.To`xtashev

15 mavzu: Lokal xisoblash tarmoqlari.
Reja

1. 
   O`tkazgichsiz lokal tarmoqlar
   
2. 
   To`g`ri kurinishli tarmoqlar
   

Tipik o`tkazgichsiz tarmoqlar amalda uzatish muxitidan tashkari, odatdagi tarmoqlardek ishlaydi va kurinadi. O`tkazgichsiz tarmoqlar transiverli adapter xar bir Kompyuterda joylashgan, va foydalanuvchi Kompyuter xuddi kabelь bilan boglangandek ishlaydi.
Transiver, ba’zida dostup nuktasi deb xam yuritiladi, o`tkazgichsiz ulanish va boshqa tarmoqlar bilan Kompyuterlararo signal almashishni ta’minlaydi.
O`tkazgichsiz LXS- larida uchta katta bo`lmagan devorli transiverlaridan foydalaniladi.
Ular kutarib yuriladigan kurilmalar orasida radiokontakt urnatadi, mana shu transiver ishlatilgani uchun bu tarmoqlarni tulik o`tkazgichsiz deyish mumkin bo`lmaydi.
O`tkazgichsiz lokal tarmoqlar ma’lumotlarni uzatishda turtta usul kullaniladi:
- Infrakizil nurlanish;
- Lazer;
- Ingichga spektorda radiouzatish; ( bir chastotali uzatish)
- sochma spektorda radiouzatish;
Barcha infrakizil o`tkazgichsiz tarmoqlar ma’lumotlarni uzatishda infrakizil nurlardan foydalanadi. Bunday sistemalarda juda kuchli signallarni generatsiya kilishi zarur bo`ladi, aksincha xolatda boshqa manbalar xam katta ta’sir kursatishi mumkin, masalan, derazalar.
Bu usul infrakizil yoruglik keng diapazonga ega bulgan chastotali bulgani uchun signallarni katta tezlikda uzatadi. Infrakizil tarmoqlar normal xolatda 10 M bit/s tezlikda ishlaydi.
Infrakizil tarmoqlarining turt tipi mavjud:
* To`g`ri kurinishli tarmoqlar;
Nomlanishi aytib turganiday, bunday tarmoqlarda kabul kiluvchi va uzatuvchi orasida aloka faqat to`g`ri kurinishli bulganda yuz beradi.
* Sochilgan infrakizil nurlanishda tarmoqlar.
Bunday texnologiyada signallar tom bilan devor orasida akslanib, oxiri kabul kilgichgacha yetib boradi. Samarali soxasi taxminan 30 m (100 futgacha) chegaralanadi va uzatish tezligi katta bo`lmaydi (chunki, signallar akslangan bo`ladi)
* Akslangan infrakizil nurlanishda tarmoqlar.
Bunday tarmoqlarda optik transiverlar Kompyuterga yakin joylashgan bo`lsa, belgilangan joyga signalni uzatadi, va kerakli Kompyuterga adreslanadi.
*Keng polosali optik tarmoqlar.
Bunday infrakizil o`tkazgichsiz tarmoqlar kengpolosali xizmatlarni bajaradi.Ular multimedia muxitini qattiq talablarga buysindiradi va amalda kabelь tarmoqlardan kolishmaydi.
Ularda tezlik va foydalanishda kulayliklari ko`p bo`lsada,30m(100fut)li masofada signallarni uzatish kiyinchiliklar tugdiradi.bundan tashkari bunday tarmoqlar kuchli yeruglik manbalariga ta’sirchandir.Bu xolat xamma tashkilotlarda uchraydi.
Lazer texnologiyasi xam uzatuvchi va kabul kiluvchi orasida to`g`ri kurinishli bo`lishni kabul kilgani uchun infrakizil nurlanishga uxshaydi. Agar ba’zi sababga kura nur kelmay kolsa, uzatish xam bajarilmay koladi.
Bu usul oddiy radiostantsiyasining ishini eslatadi. Foydalanuvchi kabul kilgich (priemnik) va (peredatchikni) uzatuvchini kerakli chastotada rostlaydi. Bunday xolda to`g`ri kurinishli bo`lish shart emas, uzatish maydoni 46500 m 42(500000) kv fut atrofida tashkil etadi. Ishlatilgan katta chastotali signallar,metal va temirbeton tusiklardan utolmaydi.
Aloka nisbatan sekin bo`ladi. (4,8 M bit/s) atrofida.
Bunday usulda signallar ba’zi bir chastota palosasida uzatiladi, bu esa alokaning muammolaridan kutulishga olib keladi, bir chastotali uzatishda kerakli chastotalar kanallarini intervallarga bo`lishgan. Adapterlar oldindan belgilangan vaqt oraligida urnatilgan intervalda rostlangan bo`ladi, bundan keyin boshqa intervalga o`tkazadi (rostlaydi), barcha Kompyuterlar tarmoqka sinxron ulangan bo`ladi.
Ma’lumotlarni sanktsiyalanmagan dostupdan saklash uchun kodlash usuli ishlatiladi. 250 K bit/s li uzatish tezligi berilgan usulni eng sekin razryadga tushuradi. Lekin shunday tarmoqlar xam borki, shu asosda kurilgan bulib, ular ochik fazoda 43,2 km gacha bulgan masofada 2 M bit/s tezlikda ma’lumotlarni uzatadi, bino ichida esa 120 m gacha ma’lumotlar uzatadi. Bunda xakikiy o`tkazgichsiz tarmoq texnologiyasi olinadi.