O‗zbеkistоn rеspublikasi оliy vа o‗rtа mахsus tа‘lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti

3.4. Restoranlar bozoridagi kuchlarning holatini aniqlashga yo‗naltirilgan 
universal tadqiqot usulini qo‗llash va uning foydasi 
Siz olib boradigan marketing faoliyatida eng muhimi – restoranlar bozoridagi 
kuchlarning holatini aniq bilish, ya‘ni raqib restoranlar kontekstida iste‘molchilarning 
siz boshqarayotgan restoranga bo‗lgan munosabatini aniqlash. Bu kelgusi rivojlanish 
strategiyasi va ilgari surish siyosatini belgilash uchun ayniqsa muhimdir. Mazkur 
faoliyatni biz 
universal tadqiqot
deb nomlaymiz.
Bu tadqiqotning eng sodda metodi va ayni vaqtda tahlilning eng samarali 
usulidir.
Xo‗sh, universal tadqiqotni o‗tkazish uchun nima qilish kerak? 
Buning uchun umumiy ovqatlanish korxonasi samarali faoliyat ko‗rsatishi 
uchun birinchi darajali ahamiyat kasb etadigan parametrlar to‗plamini belgilash zarur. 
Bular taomnoma, servis, interer, muhit, ko‗ngilochar dastur va shu kabilar bo‗lishi 
mumkin. O‗z navbatida, ularning har biri zarur holda tarkibiy qismlarga ajratilishi 
mumkin. Masalan, servisni o‗rganish jarayonida qo‗shimcha ravishda xizmatlar 

---

65 
ko‗rsatishning tezligi, xizmat ko‗rsatish jarayonining umumiy sifati, xodimlarning 
iste‘molchilarga 
munosabati 
ham 
o‗rganilishi 
mumkin. 
O‗rganilayotgan 
ko‗rsatkichlarni tavsiflovchi xossalarni mumkin qadar aniqroq tanlashga harakat 
qiling. Masalan, interer diqqatni tortuvchi, chiroyli, g‗ayrioddiy bo‗lishi mumkin. 
Bunday tavsifga tayanib iste‘molchilar uni aniqroq aks ettiruvchi turli muassasalarni 
tanlashlari mumkin. Ayni shu sababli so‗rovnomada mezonlarni belgilashga o‗ta 
mas‘uliyat bilan yondashing.
Baholash uchun zarur mezonlar qatorini tanlagach, so‗rovnomani tuzishga 
kirishamiz. So‗rovnoma ikki ustundan iborat bo‗lib, ularning birida baholash 
mezonlari aks ettiriladi, ikkinchisida – bo‗sh maydonlar qoldiriladi. Mehmonga bo‗sh 
maydonlarni o‗zi mazkur mezonni ko‗proq qanoatlantiradi deb hisoblagan muassasa 
nomini kiritib qo‗yish taklif qilinadi (4.1-jadval). Bu ―Eng yaxshi servis‖, ―Eng 
yaxshi interer‖ va hokazolarga ovoz berishni eslatadi.