O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

turlari va usullari ustivor jihatdan texnik elementlar (malakalar) hamda taktik 
rejalarni amalga oshirish maqsadida qo‘llaniladi. O‘yinchi u yoki bu harakatlanishni 
tezkor va samarali ijro etishi uchun u qulay dastlabki tayyorgarlik holatida bo‘lmog‘i 
kerak. Bunday dastlabki holatlar-asosiy holat, o‘zgaruvchan holat, turg‘un holat va 
start holati turlariga bo‘linadi. Eng qulay dastlabki holat – bu oyoqlar qisman egilgan, 
og‘irlik teng miqdorda ikki oyoqqa tushgan bo‘ladi, gavda biroz oldinga egilgan 
bo‘lishi lozim. Voleybolda harakatlanish usullari – oyoqdan oyoqqa siljish, ikki martali 
qadamlash, xatlash, yugurish, sakrash, yiqilish kabi harakatlarni o‘z ichiga oladi. 
Bundan tashqari, “harakatlanishga – keskin to‘xtash, bukilish-yozilish, o‘ng va chap 
tomonlarga burilish-aylanish, sirpanish harakatlari ham kiradi” – (tarjimonchi 
mualliflar). Qadamni qadamga qo‘yib siljish – oldinga-orqaga, o‘ng va chap tomonga 
ijro etiladi. Harakatlanish yo‘nalishi qaysi tomonga zarur bo‘lsa, harakat shu tomonga 
yaqin turgan oyoqdan boshlanadi. 
Ikki martali qadamlash oyoqdan oyoqqa siljib harakatlanishning to‘p etib 
kelish imkoniyati bermaganda oldinga-orqaga va chap-o‘ng tomonlarga ijro etiladi. 
Xatlash – harakatlanishning tezkor usulidir. Bu usul ham ikki martali 
qadamlash va qadam oldiga qadam qo‘yib siljish kabi amalga oshiriladi. Xatlash 
yurish yoki yugurishdan so‘ng ham bajariladi. 
To‘liq ma’nodagi yugurish aksariyat hollarda to‘p maydon uzoqlashib 
ketganda qo‘llaniladi. Voleybolda yugurish joydan siljib katta tezlik bilan 
harakatlanish va zudlik bilan to‘tashni talab qiladi. Bu to‘pni bexato o‘ynash uchun 
zarurdir. Sakrashlar asosan xujum zarbalari va to‘siq qo‘yishda hal qiluvchi rolni 
o‘ynaydi. Lekin zamonaiy voleybolda to‘p uzatish, to‘pni o‘z ustiga irg‘itib uzatish,