O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti

O’ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKАSI

ОLIY VА O’RTА MАХSUS TА’LIM VАZIRLIGI
NIZОMIY NОMIDАGI

TОSHKЕNT DАVLАT PЕDАGОGIKА UNIVЕRSITЕTI

Qаyd rаqаmi____________________

Nizоmiy nоmidаgi TDPU o’quv ishlаri bo’yichа prоrеktоri D.U. Ergаshеv _________________________ “ ” 2019 yil.

MASOFAVIY TA’LIM KАFЕDRАSI

O’QUV-USLUBIY

MАJMUА

Pеdаgоgik mаhоrаt

Bilim sohasi: 100 000 – Gumanitar

Ta’lim sohasi: 110 000 – Pedagogika

Ta’lim yo’nalishi: 5111700 -Boshlang‘ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ish

TOSHKЕNT – 2019

Fanning o’quv-uslubiy majmuasi O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi 201__ yil “____” ______________dagi _____-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan “Pеdаgоgik mаhоrаt” fani dasturi asosida ishlab chiqilgan.

Tuzuvchilar:

Saidova .B.N.-“Masofaviy ta’lim” kafedrasi o’qituvchisi.

Taqrizchilar:
N.U.Mahkamova	I.A.Karimov nomidagi TDTU, O`zbekiston tarixi kafedrasi dotsenti, p.f.n.
V. N. Sattorov	Toshkent to’qimachilik va yengil sanoati instituti, Pedagogika va jismoniy madaniyati kafedrasi dotsenti, p.f.n.

O’quv-uslubiy majmua Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti O’quv-uslubiy kengashining 201_ yil ____________dagi “___”-sonli bayoni bilan tasdiqlangan.

MUNDАRIJА:

O`QUV MATERIALLAR	4
MА’RUZАLАR	5
Pеdаgоgik mаhоrаt haqida tushuncha, uning о‘qituvchi fаоliyatidа tutgаn о‘rni	6
О‘qituvchi fаоliyatidа pеdаgоgik qоbiliyat	14
О‘qituvchining kоmmunikаtiv qоbiliyati	19
4.Pеdаgоgik mulоqot – о‘qituvchining ijоdiy fаоliyati sifаtidа	27
5.O`qituvchi faoliyatida muloqot madaniyati va psixologiyasi	32
AMALIY MАSHG’ULОTLАRI ISHLАNMАSI	177
Pedagogik mahorat, uning o`qituvchisi faoliyatida tutgan o`rni. Nutq tехnikаsi vа nоtiqlik ma’daniyati	178
O`qituvchi faoliyatida pedagogik qobiliyat. О‘qituvchining tа’lim jаrаyonidаgi mаhоrаti	187
О‘qituvchining kоmmunikаtiv qоbiliyati. О‘qituvchining tаrbiyachi sifatidagi mаhоrаti.	194
Pеdаgоgik mulоqot – о‘qituvchining ijоdiy fаоliyati sifаtidа.	211
O`qituvchi fаоliyatidа mulоqоt mаdаniyati vа psiхоlоgiyasi	217
О‘quvchi va о‘qituvchi о‘rtasidagi muloqot	236
Pеdаgоgik nаzоkаt vа оdоb-ахlоq	245
MUSTАQIL TА’LIM MАSHG’ULОTLАRI	234
GLОSSАRIY	236
ILOVALAR	261

O`QUV MATERIALLAR

MA’RUZALAR

1-Mavzu: PЕDАGОGIK MАHОRАT HAQIDA TUSHUNCHA, UNING О‘QITUVCHI FАОLIYATIDА TUTGАN О‘RNI

Reja:

1. 
   O’qituvchi fаоliyatining tuzilishi.
   
2. 
   “Pеdаgоgik mаhоrаt” tushunchаsi.
   
3. 
   Pеdаgоgik mаhоrаtning аsоsiy tаrkibiy qismlаri.
   

Tayanch tushunchalar: “Pedagogik mahorat” fani; pedagogik faoliyat; pedagogik jarayonning harakat vositasi; komponent; o‘qituvchining kasbiy tayyorligi; tarkibiy qismlar; “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonun; “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”; prinsiplar; tarbiyalanganlik darajasi; zamonaviy axborot texnologiyalari; murabbiy; mustaqil o‘qib o‘rganish; “ilg‘or o‘qituvchi”; “ijodkor o‘qituvchi”; “novator o‘qituvchi”; kasbiy sifatlar tizimi; “Yashil daftar hikmati”; o‘qituvchi va tarbiyachi.

1.1.O’qituvchi fаоliyatining tuzilishi

Pedagogik mahorat o‘qituvchilar va tarbiyachilarga pedagogik ijodkorlik, pedagogik texnika, ta’lim – tarbiya jarayonida o‘qituvchi va o‘quvchilarning o‘zaro hamkorligi, muloqot olib borish taktikasi, nutq madaniyati, tafakkuri, tarbiyachining ma’naviy – ma’rifiy va tarbiyaviy ishlarini tashkil etish va amalga oshirish, bu jarayonda xulq–atvorni va hissiyotni jilovlay olish xususiyatlarini o‘rgatadi va o‘z kasbini rivojlantirib boruvchi pedagogik faoliyatlar tizimi to‘g‘risida ma’lumotlar beradi. Pedagogik mahorat o‘qituvchilarning pedagogik faoliyati zamirida takomillashib boradi.

Pedagogik faoliyat yosh avlodni hayotga, mehnatga tayyorlash uchun jamiyat oldida, davlat oldida javob beradigan, ta’lim-tarbiya berishda maxsus tayyorlangan o‘qituvchilar mehnati faoliyatidir. Bo‘lajak o‘qituvchilar o‘z pedagogik faoliyati jarayonida faoliyatning quyidagi tarkibiy qismlarini bilishi lozim:

1-chizma
Pedagogik jarayonning mohiyatini anglamagan, bolaga nisbatan chuqur hurmatda bo‘lmagan o‘qituvchi ta’lim-tarbiya samaradorligi va inson kamolotini ta’minlovchi fikrga ega bo‘lmaydi. Pedagogik jarayonning vazifasi bilim berish, tarbiyalash, rivojlantirish bo‘lib, o‘qituvchilarning faoliyat mezonini begilab beradi. O‘qituvchilarning faoliyati pedagogik jarayonning harakat vositasidir. Pedagogik jarayonning ob’ektlari bo‘lmish tarbiyalanuvchi insonga, o‘quvchi va o‘quvchilar guruhiga hamda alohida o‘quvchiga, pedagogik jarayonning sub’ektlari - ota-onalar, o‘qituvchilar, tarbiyachilar, sinf jamoasi, pedagogik jamoa mas’uldirlar va ular jamiyat talablari asosida ta’lim va tarbiya berish faoliyatini bajaradilar. O‘qituvchining pedagogik faoliyatida ijobiy natijalarga erishishi, mehnat malakasini, ya’ni egallagan bilimlarini o‘zining hayotiy va amaliy faoliyatida nechog‘lik qo‘llay bilishi bilan belgilanadi.

o‘qituvchilarning pedagogik faoliyati samarali bo‘lishi uchun zarur bo‘lgan qobiliyatlar tizimini: bilim, bolani tushuna olish, kuzatuvchanlik, nutq malakasi, tashkilotchilik, kelajakni ko‘ra bilish, diqqatni taqsimlab olish, vaziyatni to‘g‘ri baholash, yuzaga kelish ehtimoli bo‘lgan har xil ziddiyatlarni o‘z vaqtida bartaraf etish, o‘quvchilarni bilim olishga qiziqtirish kabilar tashkil etadi.

Mazkur fanning mazmunidan kasbga doir topshiriq va vazifalarni echish uchun o‘quv – tarbiya jarayonini boshqarish, unga rahbarlik qilishda pedagogik–psixologik ta’limot nuqtai – nazaridan yondashish, ta’lim – tarbiyani milliy an’analarimiz ruhida zamonaviy metodlar asosida modellashtirish, o‘quv – tarbiyaviy jarayonda ilg‘or pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish uchun o‘qituvchi mahoratining zarurligi haqidagi ma’lumotlar va ularni takomillashtirish tizimlari o‘rin olgan.

Shunga ko‘ra, «Pedagogik mahorat» fani kasbga oid bilim va qobiliyatlarni o‘qituvchilarda shakllantirish, ijodkorlikni tarbiyalash, mahorat, ko‘nikma va malakalarni egallashlari uchun, pedagogik texnika, pedagogik hamkorlik, pedagogik nazokat, nutq madaniyati to‘g‘risida ma’lumotlar berib boradi.