O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta mahsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-pedagоgika instituti

 
Topshiriq. Aniq integralni berilgan oraliqda qiymatini toping 
1. 


5
,
3
1
ln
1
ln
dx
x
x
x
2 . 


3
6
2
2
)
(


dx
x
ctg
x
tg

---

3. 

4
1
2
ln
1
xdx
x
4.

3
2
lg
1
dx
x
x
5. 


2
ln
0
1
dx
е
х
6.

1
0
sin
xdx
xe
x
7. 


2
0
3
9
1
dx
x
8. 
dx
x
x
1
sin
1
5
.
2
1
2

9. 

3
0
arctgxdx
x
10.


3
0
1
arcsin
dx
x
x
11. 


3
1
)
ln
1
(
dx
x
x
x
12.



1
0
2
2
3
1
x
x
dx
13. 


2
1
2
16
.
0
1
dx
x
x
14.


1
0
2
1
dx
x
xarctgx
15. 
dx
e
e
x
x



2
0
3
1
1
16.
dx
x
x


99
.
1
0
2
2
4

---

17. 



0
2
cos
xdx
e
x
18.
dx
x
x
e

1
2
)
ln
(
19. 



2
1
1
arccos
dx
x
x
20.




1
0
4
2
2
1
)
1
(
)
4
(
x
x
dx
x
21. 

5
.
1
1
)
ln(
sin
dx
tgx
x
10-Mavzu. Sеnariy va funksiyalarning m-fayllari. m-fayl funksiyaning 
tarkibi. Ostfunksiyalarning ishlashi. 
Komandalar rejimida (sessiyada) ishlash dasturlash emas. MATLAB tizimida 
dasturning tashki atributi bо‘lib m-faylda yozilgan amallarning ketma-ketligi hisoblanadi. 
MATLAB da 
m-fayl
ni yaratish uchun biriktirilgan taxrirlagichdan yoki ASCII formatini 
qo`llaydigan har qanday matn taxrirlagichidan foydalanish mumkin. Tayyorlangan va 
diskka yozilgan 
m-fayl
MATLAB tizimining bir qismiga aylanadi va uni komandalar 
satridan yoki boshqa 
m
-
fayl
dan chaqirish mumkin. Ikki turdagi 
m-fayl
lar mavjud: fayl-
ssenariyalar va fayl-funksiyalar. Ular, yaratilish jarayonida MATLAB tizimiga biriktirilgan 
m-fayl
larning 
taxrirlagich/sozlagichi 
yordamida sintaksis bо‘yicha nazoratdan о‘tgan 
bо‘lishi kerak. 
Script-fayl deb ataluvchi 
fayl-ssenariyalar 
kirish va chiqish parametrlari 
bо‘lmagan qator komandalarning tо‘plamidir. Ular quyidagi tarkibga ega bо‘ladilar: 
•
«Asosiy izoh; 
•
%Qо‘shimcha izoh; 
•
turli ifodalarni о‘z ichiga oluvchi faylning qobig‘i. 
Fayl-ssenariya quyidagi xossalarga ega bо‘ladi: 
•
kirish va chiqish argumentlari bо‘lmaydi; 
•
ishchi sohadagi ma’lumotlar bilan ishlaydi; 
•
bajarilish vaqtida kompilyatsiya bо‘lmaydi; 
• fayl kо‘rinishiga keltirilgan, sessiyadagiga о‘xshash amallar ketma-ketligidan 
iborat bо‘ladi. 

---

Matnli izohning birinchi satri asosiy izoh va keyingi satrlari qо‘shimcha izoh 
bо‘lib hisoblanadi. Asosiy izoh lookfor va help 
katalog_nomi 
komandalari, to`liq izohlar 
esa help 
fay lnomi 
komandasi bajarilganda ekranga chiqadi. Quyidagi fayl-ssenariyani 
kо‘raylik: 
%Plot with color red 
% Sinusoidaning grafigini [xmin, xmax] intervalda 
% 
qizil rangli liniya bilan kuradi 
x=xmin:0.1:xmax; 
plot(x,sin(x),'r') 
grid on 
Dasturni 
psr
nomi bilan diskda saqlaymiz va komandalar oynasida quyidagilarni 
kiritamiz: 
>>xmin=-5; 
>>xmax=15; 
>>pcr 
Fayl-ssenariya ishga tushadi va ekranda 6.1-rasmda keltirilgan tasvir hosil bо‘ladi. 
Izohlarda % belgisi satrning birinchi pozitsiyasiga yozilishi kerak. Aks xolda 
help 
name
 
komandasi izohni qabul qilmaydi va 
No help comments found in 
- 
name.m
 
kо‘rinISISagi axborotni beradi. 
Bunday faylni ishga tushirish uchun 
xmin
va 
xmax 
о‘zgaruvchilar oldindan 
tayyorlangan bо‘lishi kerak. Fayl-ssenariyalarda ishlatiladigan
о‘zgaruvchilar global 
о‘zgaruvchilar bо‘lib hisoblanadi, ya’ni ular sessiya komandalarida ham dasturiy 
bloklarning (jumladan, fayl-ssenariyalarning) ichida ham bir xil ishlaydi. Shuning uchun 
sessiyada berilgan qiymatlar faylda ishlatiladi. Fayl-ssenariyalarning nomlaridan 
funksiyaning parametrlari sifatida foydalanish mumkin emas, chunki fayl-ssenariya 
qiymatlarni qaytarmaydi. 
Fayl-senariylarini kompilyatsiya qilib bо‘lmaydi. Ular fayl-
funksiyalarga aylantirilgandan keyingina kompilyatsiya qilinishi mumkin.

---

10.1-rasm
. 
Fayl-ssenariya bilan ishlash namunasi