O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta махsus та’lim vazirligi huzuridagi


Оролнинг қуриш сабаблари ва унинг ҳозирги ҳолати



Download 0,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/15
Sana25.02.2022
Hajmi0,52 Mb.
#266350
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Bog'liq
41-ҲАФТА АХБОРОТ СОАТИ МАТЕРИАЛИ

Оролнинг қуриш сабаблари ва унинг ҳозирги ҳолати 
Денгиз сув сатҳининг пасайиши туфайли унинг атрофида 4 млн га яқин 
шўрҳокка айланиб кучли шамол у ердаги туз қум ва чангларни кўчириб, 300 
км масофагача олиб бориб тарқатмоқда. Чанглар билан бирга 
хлористоводород ва олтингугурт кислоталарини ҳам тарқатмоқда. Натижада 
атрофдаги обикор ерларга зарар келтирилмоқда. 
• 
Маълумотларга кўра қуйи Амударёдаги ерларнинг ҳар гектарига 
0,8 – 1,0 т туз келиб тушмоқда. Бу эса ерларни шўрлатиб, мелиоратив ҳолатини 


ёмонлаштириб пахта ва бошқа экинлар ҳосилдорлигига салбий таъсир 
кўрсатмоқда. Денгиз сув сатҳининг пасайиши туфайли Амударё ва Сирдарё 
делталаридаги тўқайзорлар, яйловлар, ўтлоқлар қуриб қайта чўллашмоқда. 
Денгиз атрофидаги туманларда ер ости сув сатҳи пасайиб чорвачилик учун 
озиқа бўладиган ўсимликлар қуриб, кўчма қумлар майдони кўпайиб бормоқда. 
Орол денгизи қуригунга қадар 200 км атрофидаги ҳудуднинг иқлими 
яхши ҳолатда сақланиб турган. Қишда совуқни ёзда ўта иссиқни камайтириб 
турган. 1980 йилга келиб, январ ойи билан июл ойларининг ўртача ойлик 
ҳарорат фарқи 2 °С га кўпайган. Баҳор ва куз ойларида тез-тез совуқлар бўлиб 
турадиган бўлиб қолди, иссиқ кунлар 170 кунгача пасайди. Ёзнинг баланд 
ҳарорати, кучли шамолларнинг бўлиб туришини кучайтирди, кучли бу 
шамоллар одам саломатлиги учун ёмон таъсир этувчи заҳарли кимёвий 
моддалар билан заҳарланган чанг тўфонларни тарқатади ҳамда тупроқ юзидан 
сувнинг парланишини тезлаштириб қишлоқ хўжалик экинларининг 
ривожланишига ва ҳосилдорлигига салбий таъсир этади. Сувнинг кам келиши 
дарё делталарини қуришига ўсимликлар турларининг камайишига ва биологик 
турли-туман организмларнинг камайиб кетишига ва хуллас инсоннинг яшаш 
шароитининг кескинлашувига олиб келади. Бу икки дарё сувидан тўғри 
рационал фойдаланмаслик натижасида, ортиқча сувлар кўпгина кўл ва 
ботқоқликларнинг пайдо бўлишига олиб келмоқда. Худди шундай сув 
ҳавзалари Амударёнинг қуйи қисмида 40 га яқин бўлиб, буларда ҳар йили 6 - 
7 км
3
га яқин сув буғланиб йўқолиб кетмоқда. Ана шундай кўллардан энг 
каттаси Нукус шаҳрининг ғарбида жойлашган Сариқамиш чуқурлигида 
жойлашган кўл бўлиб, ҳар йили 3 - 4 км
3
сув олади ва таркибида 30 км
3
дан 
ортиқ сув бор. 

Download 0,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish