O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta махsus та’lim vazirligi huzuridagi

Оролни сақлаб қолиш мумкин бўлган чора - тадбирлар 
 
1. Очиқ каналларни бетонлаштириш, сувни меъёрида тақсимлаш, янги 
(томчилатиб, ёмғирлатиб) суғориш усулларини жорий қилиш сел сувларидан 
оқилона фойдаланиш. Бу тадбирлар Орол сувини кўпайтириш билан бирга, 
унинг ҳавзасидаги табиий, ижтимоий – иқтисодий жараёнларни яхшилайди. 
2. Оролнинг асосий манбаи ҳисобланган Амударё ва Сирдарё ҳавзала-
рини қаттиқ назорат қилиб иложи борича икки дарё сувини кўпайтириб 
Оролга ташлаш лозим. Амударё ҳавзасидаги Сарез кўли сувининиг бир 
қисмини Рангун, Норак, Жанубий Сурхон, Толимаржон, Қўйимозор, Занд, 
Туямўйин, Дауткўл сув омборларини, Вахш, Қарши, Аму-Бухоро каналлар 

---

сувининг маълум қисмини Амударёга қайтариш керак. Ҳозирги вақтда 
биргина Қорақум канали орқали Амударёдан ҳар йили 12 км
3
сув олинмоқда. 
Мутахассислар фикрига кўра шунинг 7 км
3
гача ҳажми буғланиб ва қумга 
сингиб йўқ бўлмоқда. 
3. Каналнинг энини қисқартирилиб бетонлаштирилса 5 - 6 км
3
сувни 
иқтисод қилиб Амударёга қайтариш мумкин. Яна бир кечиктириб 
бўлмайдиган муҳим масалалардан бири суғоришни жадаллаштириш 
мақсадида Амударё ва Сирдарё ҳавзаларида ташкил этилган сув 
омборларининг ҳолатидир. Бу сув омборларига Амударё ва Сирдарёдан кўп 
сувлар олиниб дарёлар сувининг кескин қисқаришига сабаб бўлмоқда. Лекин 
сув омборлари сувининг кўп қисми буғланиб кетмокда, йилдан - йилга 
лойқалар ҳисобига уларнинг сатҳи ҳам қисқариб бормоқда. Энг ачинарли то-
мони шундаки, деярли барча сув омборлари атайин ташкил этилгандек 
жўғрофий ўрнига кўра аҳоли зич яшайдиган шаҳарлар ва қишлоқлар 
юқорисида (устида) қурилган. Маълумки бу ҳудудлар янги тектоник 
ҳаракатлар зонасига киради. Шундай ҳолатда бу жойларда кучли ер қимирлаш 
бўлмайди деб ким кафолат бера олади? Шуларни ҳисобга олиб кўпгина сув 
омборларининг баҳридан ўтиш керак. 
4. Сурхондарё, Қашқадарё, Бухоро, Навоий, Чоржуй воҳаларида ву-
жудга келаётган барча қайтарма, оқова ва зовур сувларини йиғувчи махсус 
коллекторлар қазиб, сувни Оролга оқизишни зудлик билан амалга ошириш 
керак. 
Сариқамиш кўлига қўйиладиган Ларемок ва Озерний коллекторларини 
ҳам Оролга йўллаш керак. Бу тадбирлар Сирдарё ҳавзаси ва бошқа воҳаларга 
ҳам тааллуқлидир. Албатта юқорида айтилган чора - тадбирларни амалга 
ошириш учун катта куч ва маблағ талаб этилади. Бунинг учун Марказий Осиё 
мамлакатлари ажратадиган маблағларни кўпайтириш, хайриҳоҳ жаҳон 
жамоатчилигидан оқилона фойдаланиш, Орол ҳайриясига тушган пуллар шу 
мақсадларда ишлатилиши маъқул бўлади. 
Хозирда Оролда олиб борилган ишлар 
2019 йилгача -500 минг га дан ортиқ ҳимоя ўрмонлари ташкил этилди; 
2019 йил 15. 02 да ВМ нинг № 132- сонли қарори чиқди. Қарорга асосан 
1 млн.26 минг га ер тайёрланди, 1,5 минг тн дан ортиқ уруғ тайёрланди. 461 
минг га ўрмон барпо этилди. 
Кузда ва 2020-2021 йилларда давом этади