O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi gulistоn dаvlаt universiteti o’. T. Toshbekov

Sifat analizi. 
Suvli so`rimda xlor tuzlar borligini bilish uun so`rimdan toza probirkaga 3-4 sm
3
chamasida 
olib, ustiga 1-2 tomchi kumush nitratning 10% li eritmasidan tomiziladi. Probirkada hosil bo`lgan 
pag`a-pag`a oq cho`kma xlorli tuzlar birikmasi borligini ko`rsatadi. Cho`kmaning ko`p ozligiga 
qarab xlor tuzining taxminiy miqdori aniqlanadi. 
Sulfat kislota tuzlari borligini bilish uchun toza probirkaga solingan 3-4 sm
3
so`rim ustiga 1-
2 tomchi bariy xlorid (BaCl
2
) ning 10% li eritmasi tomizilsa mayda oq cho`kma hosil bo`ladi. 
Cho`kmaning ko`p ozligiga qarab, sulfat kislota tuzining miqdorini taxminan aniqlash mumkin. 
Kalsiy kationi borligini bilish uchun so`rimdan toza probirkaga 5-6 sm
3
olinadi va unga 
sirka kislota tomiziladi. Eritma kuchsiz kislotali holatga kеlguncha qizdirilgandan kеyin ustiga 1-2 
tomchi ammoniy oksalat (NH4 2C
2
O
4
)eritmasi tomiziladi. Hosil bo`lgan cho`kmaning ko`p ozligiga 
qarab kalsiy kationi borligi va uning taxminiy miqdori aniqlanadi. 
Ishqoriylikni aniqlash uchun probirkadagi 3-4 sm
3
so`rim ustiga 1-2 tomchi fеnolftalеin 
tomizilganda paydo bo`lgan pushti rangning to`qligiga ko`ra aniqlanadi. 
Miqdoriy analiz
. Yuqoridagi usul bilan so`rim tarkibida qanday tuzlar borligi va rеaksiyasi 
aniqlangandan kеyin, miqdoriy analizga o`tiladi. 
Nazorat topshiriqlari 
1. Suvli so`rim analizi qanday maqsadda tayyorlanadi? 
2. suvli so`rimda qanday analizlar o`tkaziladi? 
3. Suvli so`rimda tuproq namunasi va distеrlangan suv miqdori qanday nisbatda bo`lishi 
kеrak? 
4. So`rimda xlor tuzlari borligini bilish uchun qaysi eritmadan foydalaniladi? 
5. So`rimda sulfat kislota tuzlari borligini bilish uchun qaysi eritmadan foydalaniladi? 
6. So`rimda kaltsiy kationi borligini aniqlash uchun qanday eritmadan foydalaniladi? 
7. So`rimning ishqoriyligini aniqlash uchun nima qilinadi?