O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi gulistоn dаvlаt universiteti o’. T. Toshbekov

3.
Sоzsimon minerallar - alyumoslikatlar va ferroslikatlar, slyudalar quydagilarga bo’linadi. 
4.
Kaolinit guruhi - kaolinit, galluazit va boshqalar; 
5.
Montmorillonit gruhi - montmorillonit, nontronit va boshqalar; 
6.
Gidroslyudalar yoki illit guruhi - seritsit bu guruhning tipik namunasi. 
Birlamchi minerallar ko’proq o’lchami 0,002 mm dan katta bo’lgan fraktsiyalar tarkibiga 
kiradi. Bular yerning chuqur qatlamlarida yuqori bosim va tempratura ostida hosil bo’lgan bo’lib 
yerning ustki qatlamlarida suv, havo ta’sirida o’zgarishga uchrab chidamlilarigina saqlanib qoladi. 
Ikkilamchi minerallar tarkibining asоsiy qismini sоz minerallari, temir gidroksid va 
alyuminiy gidroksid tashkil etadi. Bular o’lchami 0,002 mm dan kichik bo’lgan fraktsiyalar 
tarkibiga kiradi. 
Tuproq zarrachalari o’lchamining o’zgarishiga qarab birlamchi minerallarning asоsiy guruhi 
miqdorining o’zgarishini ko’radigan bo’lsak, tuproq zarachalari o’lchamining kichrayishi bilan 
kvarts miqdori kamayib boradi, slyuda miqdori oshib boradi, dala shpati esa dastlab oshib 
keyinchalik kamayib boradi. 
NAZORAT TOPSHIRIQLARI 
2.4.1.
Birlamchi minerallar deb nimaga aytiladi? 
A)
Nurashga uchramagan minerallarga; 
B)
Kimyoviy tarkibi o’zgargan minerallarga; 
C)
Fizik nurashga uchrab, dastlabki kimyoviy tarkibini uzgartirgan minrallarga; 
D)
Fizik nurashga uchrab, dastlabki kimyoviy tarkibini o’zgartirmagan minerallarga. 
2.4.2.
Tuproqdagi birlamchi minerallarni ko’rsating? 
A)
Dala shpati, gidroslyuda, kvarts, montmorillonit; 
B)
Dala shpati, rogovoya obmanka, kvarts, montmorillonit, slyuda; 
C)
Dala shpati, slyuda, beydelit, montmorillonit; 
D)
Gidroslyuda, montmorillonit, nontranit, gyotit.