O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta mahsus ta'lim vazirligi cm. Mustafayev, O'. A. Ahmedov, M. S. Mustafayeva, M. T. Yulchiyeva

Амалий машғулот учун
Зарур материаллар:

1. 
   Йўничқа беда (Medicago sativa) илдизи тугунагидан тайёрланган тайёр препарат.
   
2. 
   Фиксация қилинган себарга (Trifolium repens), беда (Medicago sativa) илдизи.
   
3. 
   Илдиз тугунагининг кўндаланг кесмасидан тайёрланган тайёр препарат.
   

Топшириқ

1. 
   Эман дарахт илдизининг конуси кесмасидан тайёрланаган тайёр препаратда экто ва энтотроф микориза билан танишинг.
   
2. 
   Беда ёки эман дарахти илдизининг ўсиш нуқтаси кўндаланг кесмасидан препарат тайёрланг.
   
3. 
   Себарга илдизининг тугунагини кўндаланг кесмасидан тайёрланган тайёр препарат билан танишинг.
   
4. 
   Ҳар иккала препаратда кузатилганларнинг суратини чизинг ва тавсифини ёзинг.
   

Ишнинг бориши
1. Микориза. Беда илдизининг энг майда учки қисмидан кесиб олиб буюм ойнасига қўйилади. Шундан сўнг бир томчи сув томизиб, усти ёпқич ойна билан ёпилади. Амалий машғулотда доимий препаратдан ҳам фойдаланиш ммкин. Ўсаётган илдиз конуси учида на илдиз қини ва на илдиз тукчалари кўринмайди. Уларнинг ўрнига илдизнинг учини рангсиз иплар тўлалиғича қоплаб олганлиги кўринади. Булар замбуруғнинг гифалари (–расм) бўлиб, улар ўсиш нуқтасининг фақатгина ташқарисида эмас, балки ичига ҳам кирган. Бинобарин, булар экто ва энтотроф микоризалардир.
1.Тугунаклар.Стереоскопик микроскоп ёрдамида люпин ўсимлигининг илдиз туганаги билан танишиб, сурати чизилади. Люпин илдизининг кўндаланг кесимидан тайёрланган тайёр препаратда тугунаклар қаторида бирламчи ксилема ва марказда иккиламчи ксилема кўринади. Айрим ҳолларда радиал ҳолда жойлашган паренхима нурлари у қадар аниқ кўринмайди ва иккиламчи ксилема унинг ўрнини тўлиқ эгаллайди.
Иккиламчи ксилема атрофида камбиал зона жойлашган. Унинг ташқарисида флоэма ўрин олган. Флоэманинг сирт томонида эса, кўпинча, крахмал билан тўлиб турувчи кўп сонли паренхима ҳужайралари жойлашган. Худди шу сингари ҳужайралар тугунчанинг периферик қисмида ҳам мавжуд бўлиб, тугунакнинг атрофини ўраб туради. Бу ҳужайраларнинг ички қорамтир моддалар билан тўла. Илдизнинг шу қисми бактериал тўқималар деб юритилиб, ичи бактерияга тўла бўлади.
Люпин илдизининг кўндалангига кесимининг сурати чизилиб, унда илдиз, тугунаклар, бактерия ва бактериал тўқима белгилаб қўйилади.