O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

m ateriallari qurilish gipsi yoki o ‘ta m ustahkam gipsning port­
l a n d s e m e n t y o x u d t o s h q o l p o r t la n d s e m e n t v a p u s s o la n
q o 'sh ilm a sin in g aralashm asidan iboratdir. B unday b o g ‘lovch i
m ateriallar tarkibida yarim suvli gips borligi tufayli m ustah-
kam likning keskin ortish va gidravlik sem entlariga o'xshab nam
sharoitlarda qotish xususiyati bilan ahamiyatlidir.
H ozirgi vaqtda tarkibi taxm inan quyidagicha b o ig a n gips
sem en t-p u sso la n b o g io v c h i m oddalar ishlatilm oqda (o g ‘irligi
b o ‘yich a prosent hisobida):
yarim suvli g i p s ______________________________ 7 5—50
p o r tla n d se m e n t______________________________ 15—25
faolligi 200 m g /g dan kam b o im a g a n pussolan
qo'shilm alar (trepel, opoka, diatom it) _______ 10—25
Shuni aytib o ‘tish m uhim ki, yuqori darajada mustahkam gipsli
gips-sem ent-pussolandan tayyorlangan betonning pishiqlik darajasi
2—3 soatdan s o ‘ng 10— 15 M Pa, 7 — 15 kundan keyin esa norm al
qotganda 30—40 M Pa ni tashkil etadi. Bunday beton mustahkamlik
markasi shunga teng b o ig a n portlandsem entdan, tayyorlangan
beton kabi qayishqoq-plastiklik xususiyatlariga ega. Yuqori darajada
m ustahkam gips va 500—600 (G O S T 10178—62) markali o ‘ta
te z q o t u v c h i. s e m e n td a n ish la n g a n g ip s -s e m e n t , p u sso la n
b o g io v ch i materiallari, ayniqsa, tez qotadi. G ips-sem ent-pussolan
b o g io v c h i m ateriallaridan tayyorlangan buyum lardagi p o i a t
armaturani tegishli qoplam a ham da N a N 0 2 q o ‘shilm asi bilan
m uhofaza qilish kerak.
B o g io v c h i m ateriallam ing tarkibi, ulam ing solishtirm a sarfi,
turi, betonlarning tarkibiy zichligi va boshqa om illarga b o g iiq