O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

shuning uchun shoshilinch bajariladigan ishlarda va k o ‘ngilsiz
hodisalam ing oldini olishda bu sem ent ishlatiladi.
33-jadval.
Giltuproqli sementlarning mustahkamlik chegarasi.
Sement
markasi
Mustahkamlik chegarasi, MPa
siqilishdagi
egilishdagi
24 soatdan
keyin
3 kundan
keyin
24 soatdan
keyin
3 kundan
keyin
4 0 0
35
40
2
2 ,2
5 0 0
45
50
2 ,4
2 ,6
6 0 0
55
60
2,7
3 ,0
29. Kengayuvchi va taranglanuvchi sement
Kengayuvchi sem ent maxsus tarkibli gidravlik bog‘lovchi modda
b o ‘lib, qotish vaqtida uning hajmi ortadi.
245

---

S em en tla m in g qotayotgan vaqtida kirishish xossasi barcha
gidravlik b o g ‘lovch i m oddalam ing kam chiligi ekanligi yuqorida
aytib o ‘tildi. Shu kam chilik sababli konstruksiyalarda m utlaqo suv
o'tkazm aydigan birorta ham ch ok hosil qilib b o ‘lmaydi. K en-
gayuvchi sem en t esa qotayotganda m utlaqo cho'km aydi va shu
bilan birga yorilm asdan, hajmi 1— 1,5% ortadi, natijada u yanada
zichlashib, b etonning m onolitligi ta ’m inlanadi.
Sanoat u ch u n kengayuvchi sem entning ikki turi ishlab chiqa- .
riladi: suv o ‘tkazm aydigan kengayuvchi sem ent va gips-qu m tup-
roqli kengayuvchi sem en t. K engayuvchi sem en tn i giltuproqli
portlandsem ent asosida ham hosil qilish m um kin. Lekin k o ‘pincha
bu m aq sa d d a g iltu p r o q li se m e n t ish la tilib , a n c h a c h id a m li
kengayuvchi sem en t olinadi. Bu sem entlam ing qotish paytida