O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

angidrid gazi ta ’sirida qum tuproq am orf holda ajratib chiqadi:
N a 20 • n S i 0 2+ C 0 2= N a 2C 0 3+ n S i 0 2.
Q otish jarayonini tezlatish uchun suyuq shishani isitib, unga
krem n iy-ftorli natriy (N a 2S iF 6) dan 12— 15% (suyuq shish a
massasiga nisbatan olinganda) qo'shiladi. Erigan shisha chinni idish,
tunuka bochkalarda saqlanadi. U n i yozda issiqdan, qishda esa
m uzlashdan saqlash kerak. K islotaga chidam li beton qorishm asi
suyuq shisha obdan tuyilgan krem niy ftorli natriy (N a 2S iF 6),
kislotaga chidam li kukun, qum va yirik t o ‘ldirgichlam i (andezit,
kvarsit va h.k.) qorishtirib maydalanadi. B eton uchun to ‘ldiigichlar
uch xil yiriklikda ishlatiladi: chang — 0,15 m m dan mayda, qum —
0 ,1 5 —5 m m hajmda, chaqilgan tosh 5 m m dan yirik.
Kislotaga chidam li beton tarkibi tajriba y o 'li bilan aniqlanadi,
buning uchun b eto n aralashmasiga yetarli bo'lgunga qadar suyuq
shisha qo'shiladi.
Titratish usuli bilan joylanadigan b eton aralashmasi u ch u n
konusning c h o ‘kishi 2 0—30 m m b o ‘lsa, q o ‘l bilan shibbalanganda
konusning c h o ‘kishi 40— 100 m m b o ‘lishi kerak.
K islotaga chidam li betonning norm al qotishi uchun iliq yoki
quruq bo'lgan sharoit yaratish yetarlidir. Kislotaga chidam li beton
tayyorlash u ch u n materiallar m iqdorini taxm inan quyidagicha
olish m um kin (og'irlik hisobida) : 1 qism suyuq shishaga: 0 ,9 —
1,1 qism kvars yoki biror kislotaga chidam li m aterial changi, 1
qism qum ga, 1,3— 1,7 qism kislotaga chidam li chaqilgan toshga,
10— 15% krem niy-ftorli natriy (suyuq shisha og'irligiga nisbatan).
Kislotaga chidam li beton 3 kundan keyin 10— 12 M Pa, 28 kunda
keyin esa 15—18 M Pa mustahkamlikka ega bo‘ladi. Kislotaga chidamli