O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

reaksiyaga kirishib, tez tishlashuvchan qotish xususiyatiga ega
b o ‘lgan ikki kalsiyli gidroalyum inat m ineralini hosil qiladi:
2(C aO • A l20 3)+ 1 l H 20 = 2 C a 0 • A120 3 • 8 H 20 + 2 A 1 ( 0 H ) 3
244

---

Q otgan sem en t tarkibida erkin holdagi kalsiy gidroksid bilan
uch kalsiyli gidroalyum inat bo'lm agani tufayli giltuproqli sem ent
y u m s h o q ,/c h u c h u k va y er o s ti a g r e ssiv su v la ri t a ’sir ig a
chidam lidir.
Sem entning tishlashish davrining boshlanishi 30 daqiqadan
keyin tugaydi va tishlashishning oxiri 12 soatgacha davom etadi.
G iltu p ro q li se m e n t tez q o tu v ch a n b o ‘lib, u n in g bir k un lik
m ustahkam ligi 28 kunligining 50% ini tashkil etadi.
Giltuproqli sem entning markasi sem ent-qum ning 1:3 nisbatida
tayyorlangan nam unasi uch kundan keyin siqish y o ‘li bilan sinab
aniqlanadi. G iltuproqli sem entning texnikaviy shartlari (G O S T
96 9 -7 7 ) 33-jadvalda berilgan.
G iltuproqli sem entning portlandsem entdan farqi shundaki,
u qotish jarayonida k o ‘p suv talab etad i, shu sababli, beton
qorishmalari uchun suv-sem ent nisbati 0 ,5 —0 ,6 dan k o‘p olinadi.
G iltuproqli sem ent tishlashish va qotish jarayonida o ‘zidan k o ‘p
issiqlik ajratadi. Shu sababli, betonlash ishlari yuqori haroratda
olib borilsa, uni sovitib turish kerak bo'ladi. G iltuproqli sem ent
in sh o o tla r , yo T va ko'prik lar q u rilish in i te z lik b ila n qurib
foydalanishga topshirish zarur b o ‘lgan hollarda katta ahamiyat kasb
etadi. Giltuproqli sementdan tayyorlangan buyumlami bug‘ ta’siriga
uchratish yoki portlandsem ent bilan aralashtirish m um kin em as.
G iltuproqli sem ent qorishmasining mustahkamligi juda tez o ‘sadi,