O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

M azkur m inerallarning m ayda kristallari gidrosilikatlar bilan
birgalikda jips birikadi, bu h ol sem entning uzoq vaqt m obaynida
qotishda sem enttosh tarkibiy tuzilm asini mustahkamlaydi.
Sulfom inerallardan iborat sem enttoshga yuqori haroratning
ta ’siri. Erkin ohak ajratmay qotadigan sementlar portlandsementga
nisbatan yuqori darajada issiqqa chidam li bo'ladi. Shuning uchun
sulfoalyum inat ham da sulfosilikatning yuqori haroratdagi xusu-
siyatlarini o ‘rganish m uhimdir.
Sulfosilikatli sem en t nam unalarining m ustahkam ligi 800°C
haroratda 25%, 900°C haroratda 30—40%, 1000°C da esa 4 4 —
50% kam ayadi. 
13
Tarkibida 3CaO • A120 3 • C a S 0 4 b o ‘lgan sem ent namunalarining
issiqqa an ch a bardoshli ekanligi m a’lum . Bu m ineralning yuqori
haroratga chidam liligining sababi, gidratlanish jarayonida gilsim on
m ah su lotlam in g yo'qligidir.
P a s t haroratli manzarali b o g ‘lovchi m aterial olish. H ozirgi
vaqtda o q portlandsem ent asosiy manzarali gidravlik bog'lovchi
m aterial hisoblanadi. Bu portlandsem entning xom ashyo aralash-
m asida tem ir oksidlari deyarli uchram asligi sababli u n i 1500—
1600°C haroratda kuydirish ancha qiyin, bu h o l ishlab chiqarish
texnologiyasini murakkablashtirib yuboradi. Shuning uchun ishlab
chiqarilayotgan bunday sem ent m iqdori qurilish talabini qondira
olm aydi. A sosan sulfom inerallardan tashkil topgan oq sem entni
past haroratda olish uchun kaolín, ohak va fosfogips xomashyo
aralashmalari kuydiriladi. Aralashma 3CaO • 3A120 3 • C a S 0 4 va
2 (C a O • S i 0 2) • C a S 0 4 h am da b irm u n ch a ortiq ch a angidridi
b o 'lgan sem en tn i olishga m o ‘ljallab tayyorlangan.
U shb u xom ashyo aralashmasi 1200— 1250°C haroratda kuy-