O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

(kristallari kulrang yoki rangsiz b o ‘lib, qo‘sh nur sindirish ko'rsatkichi
past) va 15% ruda m inerallari bor. Erim aydigan q old iq n in g
rentgenografik tahlili petrografik tadqiqot natijalarini tasdiqlaydi.
11. Fosfogipsdan xalq xofjaligining turli
sohalarida foydalanish imkoniyatlari
Turli sanoat chiqindilaridan samarali va tejamli foydalanish iqtisodiy
va ijtimoiy ahamiyatga molik vazifadir. H oziigi kunda fosfogipsdan
foydalanish yoki uni qayta ishlash masalasi yangi qurilajak va mavjud
kimyo zavodlarini ishlatishga to ‘siq bo'lib qolmoqda.
X o m a sh y o n i k om p lek s qayta ish lash borasida an ch a gin a
m uvaffaqiyatlarga erishilgan b o ‘lsa-da, fosfogipsdan foydalanish
m uam m osi aw algidek dolzarb bo'lib qolm oqda. Jahonda bir necha
100 m in tonnalab t o ‘planib qolgan fosfogipsni m utlaqo keraksiz,
ishlatib b o ‘lmaydigan narsa deb hisoblash o ‘rinsiz bo'lishi barchaga
ravshan. Buning ustiga asosiy m ahsulot bilan birgalikda k o ‘plab
fosfogips chiqindisi olinishi hali uzoq davom etadi, binobarin,
fo s fo g ip s d a n fo y d a la n is h ilm iy x o d im la r , m u h a n d isla r va
iqtisodichilardan katta e ’tibor talab qiladi.
A sosiy ishlab chiqarilayotgan m ahsulot bilan birgalikda vujudga
keladigan fosfogips miqdori qayta ishlanayotgan har tonna fosforit
yoki apatitga nisbatan 1,4 tonnadan 1,6 tonnani tashkil etadi.
Boshqacha qilib aytganda, fosfat xom ashyosini qayta ishlaydigan
zavod bir vagón fosforit yoki apatit olib, zavod hududidan fosfogips
tarzida 1,5 vagón fosfogips chiqarib tashlashi kerak, uni olib borish
va saqlash k o ‘plab mablag' sarflashni taqozo etadi.
Bundan tashqari, sanitariya talablarini qondirish, suvning tozaligini