O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

Voskresensk fosfogipsidan hosil bo'lgan yarimgidrat 170°C Olmaliq
fosfogipsi yarimgidrati esa 175— 180°C — haroratda suvini y o ‘qotadi.
Voskresensk fosfogipsining petrografik sinov nam unasi druzalar
(1,0 m m gacha), tabletkasim on va prizma shaklidagi kristallchalar
o ‘simtalaridan (0 ,2 m m gacha) iborat. Kristallchalari rangsiz,
suvdek tiniq yoki tarqoq holdagi mayda chang zarrachalari hamda
sirtidagi surtmalar hisobiga nim qo'ngir rangda. Optik konstantalari
(N g — 1,530; N p — 1,520; N g —N p = 0 ,0 1 0 ; N g = 4 5 —48°) kalsiy
sulfatning digidrati uchun xosdir.
Deyarli ham m a kristallchalar tarkibida k o ‘p sonli holsim on
m ineral zarrachalar bor. R angsiz, nim y a sh il-k o ‘k, 0,01 m m
o'lchamdagi dumaloq yoki c h o ‘zinchoq shalddagi donachalar ko'zga
tashlanadi. Ularning nur sindirish ko‘rsatkichi — 1,600— 1,605
izotrop. Bundan tashqari, taxm inan shuncha miqdordagi mayda
(0,005—0,01m m), kub singoniyali izotrop hosilalar k o‘rinishidagi
xollanmalar bor. N u r sindirish ko‘rsatkichi 1,450 ga yaqin, ehtim ol,
N a 7/ P 0 4/ F • 19H 20 b o 'lsa kerak. V oskresensk fosfo gip sin in g
53

---

erimaydigan qoldigi tahlili shuni k o ‘rsatadiki, uning asosiy tarkibi
S i 0 2, F e 0 3 va T i 0 2 bo'lib, Olmaliq fosfogipsining 96% erimaydigan
qoldig‘i tarkibi S i 0 2 dan iborat.
Petrografik tahlil natijasida shu narsa aniqlandiki, erimaydigan
qoldiq tarkibida tahminan 60% avgit (yuqori q o ‘sh nur sindirish
ko‘rsatkichiga ega b o ‘lgan yashil-ko‘k kristallar), 10— 15% epidot
(kristallari kulrang, nim yashil-ko‘k, yuqori q o‘sh nur sindirish
k o ‘rsatkichiga ega, kesishgan nikollari kam alak sim on), soizit