O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

havoda soviydi.
Issiq gazlar va m aterialning qarama-qarshi yo'nalishda harakat
q ilishi chiqib ketayotgan gazlar issig ‘idan hozirgina solingan
x o m a sh yo n i isitish u ch u n , kuydirilgan m aterial issig‘idan esa
kuydirish zonasiga kelayotgan havoni isitish uchun foydalanish
im k on in i beradi. Bunda shaxta pechlarda m ahsulotni kuydirishga
kam yoqilg'i sarflanadi.
M aterialni pechning kuydirish kanali uzra surilishi uchun ham
juda o z energiya sarflanadi ( material o ‘z o g ‘irligi ta’sirida surila
boradi), pechga material solish va uni olish ishlarini to ‘la m exani-
zatsiyalashga im kon tug‘iladi. M ana shularning ham m asi shaxta
pechlar qim m atini oshiradi.
Pechdagi gazsim on mahsulotlami chiqarib yuborish va shaxtada
havo ham da gaz bem alol harakat qila olishi uchun m o‘ri yordamida
zarur siyraklanish («dam ») hosil qilinadi. Siyraklanish darajasi
material dona tarkibiga va bo‘laklarining qanchalik yirikligiga bogfliq.
B o ‘laklari m ayda yoki yirik b o ‘laklar bilan birga, maydasi ham
bo'lgani taqdirda siyraklanish darajasi ortadi. Siyraklanish darajasi
odatda 6 0 —200 m m suv ustuni o ‘lcham ga t o ‘g ‘ri keladi.
P ech d a havo siyraklangani sababli tashqaridan havo so'rilishi
h iso b ig a y o k i sh axtan in g ostk i q ism iga o ‘rnatiladigan havo
ventilyatori yordam ida su n ’iy y o ‘l bilan uzatilishi m um kin. Havo
300—600 m m suv ustunigacha bosim ostida uzatiladi. Sun’iy dam
b erayotgan da gazlarning harakat tezlig i o sh ad i, gazlar bilan
kuydirilayotgan material o'rtasidagi issiqlik almashuvi yaxshilanadi,
natijada p e c h unum i oshadi.
H a v o sh axtan in g o stid an b ev o sita o lish tu zilm a si tagiga
yuboriladi.
82

---