O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

usullari ishlab ch iq ilg a n , ulardan turli issiqlik apparatlarini
qoplashda foydalansa b o ‘ladi. M ayda tuyilgan sham ot, xrom it,
m agnezit va boshqa mineral m oddalar q o ‘shish bilan portland-
sem enttoshning yuqori haroratlarga chidamliligi oshiriladi. Bunday
sharoitda qo'shilm alar C a (O H )2 ni bog'laydi va shu bilan sem en t­
tosh qizdirilgan ham da sovitilganda zarur darajada mustahkam va
m uayyan tarkibiy tuzilm ada b o iish ig a yordam beradi.
D em ak, portlandsem ent juda qim m atli qurilishbop xossalarga
ega, u nihoyatda m ustahkam b o ‘lib, bu xususiyati nisbatan tez
o'sadi, shuningdek, u turli noqulay m uhit ta ’siriga chidam li. U n i
olish ham ancha arzón. Bu esa portlandsem ent ishlab chiqarishni
yuqori darajada m exanizatsiyalashtirishga im kon yaratadi.
Industrial qurilishda yig'm a betón va temir-beton konstruksiyalar
tobora k o ‘p ishlatilayotgan hozirgi davrda portlandsem ent kabi
qim m atli b og‘lovchi materialni k o ‘plab ishlab chiqarish va ulardan
tejam li foydalanish juda m uhim dir.

---

У b o b. M axsus portlandsementlar
20. Portlandsement turlari
S em en tning k o ‘p turlari m a’lum. B a’zi birlari juda tez qotsa,
b a’zilari sekin qotadi. Suv inshootlari uchun sem entning bir turi
ishlatilsa, y o ‘l qurilish ishlariga ikkinchisi va boshqa binokorlik
qorishmalari u ch u n esa uch in ch i turi q o ‘llaniladi. Sem entning
bunday xilm a-xilligi, uning tarkibidagi to'rtta m ineralning bir-
biriga qanday nisbatda b o ‘lishidandir.
Sem en t qancha yaxshi tuyilgan b o ‘lsa, uning sifati shuncha
yaxshi b o l a d i , tish lan ish qobiliyati sh u n ch a osh ad i, chunk!