O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirlig1 T. A. Otaqo‘ziyev, E. T. Otaqo‘ziyev bog‘lovchi

k o‘rsatishi sababli, kalsiy gidrosulfoalyum inat «sem ent basillasi»
deb atalgan.
Birinchi davrda kalsiy gidrosulfoalyum inat (ettringit) hosil
b o ig a n d a (gips yig'ilganda ham ) u sem enttoshning zichlanishiga
yordam beradi, lekin sulfatli suvlar ta’sirida to'planish yana davom
etishi natijasida sem enttosh shiddat bilan buzila boshlaydi.
Sem enttoshning sulfatli korroziyasi natijasida buzilish tezligi
suvdagi sulfatlar miqdoriga va klinkeming mineralogik tarkibiga bog'liq.
Klinker tarkibidagi C 3S va C 2S miqdorining sulfatli suvlarda sem ent
chidamliligiga ta’siri to ‘g‘risida adabiyotlarda aniq m a’lumotlar y o ‘q.
Ba’zi tadqiqotlarda C 2S ko‘payishi bilan sementning sulfatli suvlarga
c h id a m lilig i C a (O H )2 n in g kam ayishi h iso b iga ortad i, deb
ko'rsatilgan. Natijada kalsiy gidroalyuminat eriydi va eritma holida
kalsiy sulfat bilan birikadi, bundan sem enttosh buzilm aydi, C 3S
ning m iqdori k o‘p b o ‘lsa, sem enttosh ichida ancha m iqdorda
C a ( O H ) 2 e r itm a si h o s il b o ‘la d i. B u n d a y e r itm a d a k a lsiy
gidroalyuminat eriy olm aydi va u qattiq holicha qoladi. C 3A • 6 H 20
qattiq holida gips bilan reaksiyaga kirishishi natijasida hajman juda
kengayib ketadigan kalsiy gidrosulfoalyuminat hosil b o ‘ladi. Bu esa
sem enttoshning buzilishiga sabab bo'ladi.
B a ’zi ta d q iq o tc h ila rn in g fik rich a , C 3S k o 'p a y ish i b ilan
sem enttoshning sulfatli korroziyasiga qarshi chidam liligi ortadi.
Biroq bunday hodisa kalsiy gidrosulfoalyum inatning hosil b o ‘lish
jarayoni uchun zarur sharoitlarning yom onlashuvi tufayli em as,
balki klinker tarkibida C 3S ning m iqdori ko‘p b o ‘lgan sem enttosh
birmuncha tezroq qotishi va zichlanishi tufayli sodir bo'ladi. Natijada