O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

3.13 - rasm. Iste’mol kuchlanishini rostlash paytidagi asinxron motorning mexanik xarakteristikalari

a) moment o‘zgarmas bo‘lganda b) yuklamaning ventilyatorli momentida

Agar qarshilik momenti M_q tezlik pasayganida nominal momentdan sezilarli kichik bo‘lsagina manba kuchlanishini o‘zgartirish bilan motor tezligini rostlash o‘rinli bo‘ladi. Rostlashning bunday usuli ba’zan nasoslar va ventilyatorlar yuritmalarida qo‘llaniladi. Chunki ularda tezlikning kamayishi bilan valdagi qarshilik momenti birdan kamayib ketadi. Bu holat 3.13 b - rasmda ko‘rilgan. Modomiki, tezlik kamayishi bilan M_q ning qiymati tezlik kamayishining kvadrati darajasida kamayar ekan, sirpanish quvvati P₃ tezlik kamayishi bilan uncha sezilarli darajada oshmaydi. Agar motor validagi yuklama ventilyatorli xarakterga ega bo‘lsa, sirpanish quvvatining maksimal qiymati val nominal tezligidagi maksimal quvvatining 15% ni tashkil qiladi. Shuning uchun ventilyator va nasoslarning yuritmalari uchun sirpanishi 1,5-2 martagacha oshirilgan holda berilgan quvvatni oshirish kifoya qiladi.
Asinxron motorlar statorida kuchlanishni kamaytirish motordagi yurgazish tokini kamaytirish uchun ham qo‘llaniladi. Bu usul, agar motor validagi qarshilik momenti yurgazish paytida 0,3-0,4 M_n dan oshib ketmasa qo‘l keladi (erkin aylanish bilan yurgiziladigan nasos va ventilyatorlar). Bunday holatda iste’mol kuchlanishini stator chulg‘amiga o‘rnatilgan tristorli kuchlanish rostlagichlar orqali pasaytiriladi, keyin motor tezlikni olib bo‘lishi bilan nominal qiymatgacha ko‘tariladi. Bu bilan kamaytirilgan yurgazish tokli va pasaytirilgan dinamik yuklamali ishchi mashinalarning ravon ishga tushirilishi ta’minlanadi.

4.