O‘zbеkiston rеspublikasi oliy

10.16 - rasm. Tezlik konturi modulli optimumga rostlangandagi M_q ta’siri muqobillashishning o‘tish jarayonlari

17. 
    - rasmda bo‘ysindirilgan rostlash tizimining ishlatish sxemasi berilgan.
    

Bu sxemada TO’ – D tizimli elektr yuritma modulli optimumga rostlangan ichki tok konturli va tashqi tezlik konturli ikki konturli bo‘ysinuvchi rostlash tizimiga ega. Mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motori TO’ tiristorli o‘zgartirgichdan ta’minlanadi, o‘zgartirgich kuchlanishi I.F.B.T impuls – fazali boshqarish tizimi yordamida rostlanadi. Boshqaruvchi signal U_u IFBT tizimiga tok rostlagich chiqishidan keladi. Yakor toki bo‘yicha teskari bog‘lanish T.D. tok datchigi yordamida amalga oshiriladi. Bu datchik uchun o‘lchov elementi bo‘lib yakor zanjiriga ulangan R_sh shunt xizmat qiladi.
Tok konturi tezlik konturiga bo‘ysunadi. Tok uchun topshiriq U_tv – tezlik rostlagich Tez.R. ning chiqishidan keladi. Bu topshiriqning cheklanishi VD1 va VD2 stabilitronlar yordamida amalga oshiriladi. VD1 va VD2 stabilitronlar tezlik rostlagichiga parallel ulanadi.

10.17 - rasm. TO’-D yuritmani ikki konturli rostlash tizimi sxemasi

Tezlik konturiga topshiriq U_tez.v tezlik rostlagichining kirishiga beriladi, tezlik bo‘yicha teskari bog‘lanish TG taxogenerator yordamida amalga oshiriladi.

10.1- masala.

TO’-D tizimli elektr yuritma 9.24 - rasmdagi sxema bo‘yicha ikki konturli bo‘ysinuvchi rostlash tizimli qilib yig‘ilgan. Tok konturi va tezlik konturi modulli optimumga rostlangan. R_.t.a,R_kir.t, R_tez.ta, R_tez.kir. rostlash rezistorlari va C_t.a. sig‘im qiymatlari hisoblansin.

Boshlanig‘ich berilganlar: mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motori quvvati R_n =18kWt, U_yan = 440V,
I_yan = 41,4 A , ω_n = 104,5 1/s, S= 4,16 v.s.,
R_yaz = 0,45 Om, L_yaz = 0,02 Gn,
I_∑ = 0,9 kg.m², U_zs = 0,8 V, T_μ = 0,0066s, U_TI = 48V.
Yechim:

1. 
   Elektrmagnit vaqt doimiysi
   

T_ya =

2. 
   Elektrmexanik vaqt doimiysi
   

3. 
   Tiristorli o‘zgartirgichning uzatish koeffitsienti
   

^KTO’ ⁼

4. 
   Tezlik bo‘yicha teskari bog‘lanish koeffitsienti
   

^ktez ⁼

5. 
   Tok bo‘yicha teskari bog‘lanish koeffitsienti
   

k_T =

6. 
   Tokning PI – rostlagichini qabul qilamiz
   

W(p)_TR = K_TR +

7. 
   Tok rostlagichidagi rezistor va sig‘im qiymatini quyidagilarga asoslanib hisoblaymiz
   

R_ta =
^Rkir ⁼
C_ta = 2,2 mkF.

1. 
   Tezlikning P – rostlagichini qabul qilamiz ^Ktez.r ⁼
   

Bu yerda = a_mt = 2∙0,0066 = 0,0132s.

2. 
   Tezlik rostlagichidagi rezistorlar qiymati
   

R_kir = 10 kOm,
R_t.a = K_tez.rR_kir = 10,1 ∙10∙10³ = 101 kOm.


Agar elektr yuritma tezlikni rostlashning katta diapazoniga ega bo‘lishi kerak bo‘lsa, yoki berilgan tezlikni yuqori aniqlikda ushlash talab qilinsa, PI – tezlik rostlagichi ishlatiladi. Bunday holatda tok konturi simmetrik otimum rostlanadi.
Simmetrik optimumga rostlangan tezlik rostlagichining uzatish funksiyasi quyidagiga teng bo‘ladi:

Bu yerda:
W(p)_TEZ.R.SO = K_TEZ.R + (10.16)


^Ktez.R ^{= a}stez ^=8.

Tezlikning yopiq konturi uchun uzatish funksiyasi quyidagicha bo‘ladi:

W(p) _TEZ.KSO = (10.17)
Kirish qismiga pog‘onali signal berilganda:


^ωturg ⁼
Bu holatda o‘tish jarayoni quyidagi ko‘rsatkichlarga ega bo‘ladi:


T_o‘j = 16,5T_μtez; t_n = 3,1T_μtez; σ = 43%.


Simmetrik optimumga rostlashning asosiy afzalliklaridan biri shundaki, bunda rostlash tizimi M_q yuklama bo‘yicha siljish bo‘yicha astatik bo‘ladi, ya’ni yuklamani qo‘yilganda tezlikning o‘rnatilgan qyimati o‘zagrishsiz qoladi, statik hatolik esa nolga teng bo‘ladi Δω_q =0.
O‘tish jarayoni tebranishliligini kamaytirish uchun tezlik rostlagichining kirishiga aksdavrli bo‘g‘inli uzatish funksiyali filtr ulanadi:

W(p)_f =
Unda topshiriq siganli bo‘yicha tizimning uzatish funksiyasi quyidagicha bo‘ladi:


W(p)_ktez.so.f = . (10.18)
10.18 - rasmda t_o‘j = 13,3T_{μ tez}; t_n = 7,6T_{μ tez} va σ = 8% ko‘rsatkichga ega bo‘lgan, kirishda filtr ulangan simmetrik optimumga rostlangan tizim o‘tish jarayoni ko‘rsatilgan.

18. - rasm. Simmetrik optimumga rostlangan tezlik konturidagi o‘tish jarayonlari

Tizimga filtrning ulanish M_q yuklama ta’siri bo‘yicha qayta ishlash jarayoniga o‘zgarish kiritmaydi; tezlik bo‘yicha o‘rnatilgan xatolik esa nolga teng bo‘ladi.
Holatni rostlash tizimi uch konturli qilib quriladi. Bunda tashqi holat konturi tezlik konturini boshqaradi.

6.