O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi urganch Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti biologiya yo’nalishi

2.Shimpanzening genomi rasshifrlandi.Genetiklar aqlli odamning ajdodlariga yaqin bo’lgan shimpanzening genomini to’liq rasshifrovka qilishga erishdilar. Shimpanzening genomi 2.8mlrd.-genetk kod «qarflari» DNK asosini tashkil etadi. Olimlar shuni ta'kidlashdiki, mutatsiyalar oqsillarning o’zgarishi bilan boqliq, odamning 29% genlari shimpanzeniki bilan o’xshashdir. Ya'ni odamdagi ba'zi genlargina to’liq yoki qisman shimpanzeniki bilan gomologikdir. Biroq turlar genomi o’rtasidagi o’xshashlik va farq juda ko’pdir. Masalan, sichqonning 2 turi- Mus muskulus va Mus spretus genomidagi farq taxminan odam bilan shimpanze o’rtasidagidek, lekin yuqoridagi sichqon turlari bir-biri bilan ko’proq o’xshashdir. Uy itlarining tashqi ko’rinishidagi o’xshashlik ma'lumki ko’p bo’lishi mumkin, biroq ularning genomining o’xshashligi 99,85%. Shunday ekan, evolyutsion nuqtai - nazardan odam va shimpanze o’rtasidagi farqlar turlarga zarar qam, foyda qam olib kelmaydi.

Shuning uchun olimlar oldida shunday vazifa qo’yilganki, 2 tur bir-biridan 5-8 mln yil oldin ajralgan bo’lsa, ular orasidagi paydo bo’lgan genetik o’zgarishlarni isbotlash kerak. qozircha qech qanday dalillar yo’q. Olimlar 13454 genni tezkor evolyutsiya belgilarni topish uchun solishtirib ko’rishgan. Shu bilan birga 1 ta «qarf» va «indamas»mutatsiyalar miqdori qam solishtirilgan. 2 ta tur DNK sini solishtirish shuni ko’rsatadiki, mutatsiyalarning o’rtacha miqdori ishtirokida tabiiy tanlash orqali o’zgaruvchanlik sodir bo’ladi. Shu izlanish natijasida o’rganilgan 585 genlarning ko’pchiligi immun va reproduktiv sistemalar bilan boqlangandir. Ular esa «indamas» mutatsiyalardan ko’ra oqsilli mutatsiyalarni o’zida mujassamlashtiradi. Shimpanze va odam orasidagi farqni topish maqsadida oqsilli mutatsiyalarni qam o’rganayaptilar.