O’zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

 
Adabiyotlar 
1.
Yo’ldoshev Q. Adabiyot o’qitishning ilmiy-nazariy asoslari. – Toshkent: 
O’qituvchi, 1996, 68-b. 
2.
Rasulov A. Tanqid, talqin, baholash. – Toshkent: Fan, 2006, 13-b.
 

---

136 
SHARQ VA G’ARB MUTAFAKKIRLARI IJODIDA 
VATANPARVARLIK MASALASI
38
Vatan – ona yurt – kishilarning yashab turgan, ularning avlod va ajdodlari 
tug’ilib o’sgan joyi, hududi, ijtimoiy muhiti, mamlakati tushuniladi. Vatanparvarlik 
esa nihoyatda serqirra tushuncha bo’lib, tarixiy, ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy taraqqiyot 
jarayonida doimo takomillashib, rivojlanib boradi [1]. Vatan himoyasi bu – inson 
himoyasi, millat himoyasi. Vatanparvarlik Vatan tushunchasini fidoyilarcha idrok 
etish, muayyan hudud va xalqqa muhabbat hissi singari omillar bilan bog’liq. Nodar 
Dumbadze o’zining “Hellados” hikoyasida vatanparvarlik tamoyilini jonli tasvirlab 
bergan. Yanguli ismli yunon bola otasi bilan birga yashaydi. Uning chap ko’kragida 
“Ellada” degan yozuv bor. Vaqti kelib yunonlarga Vataniga qaytishga ruxsat 
berilganida, otasining majburloviga qaramasdan Yanguli ketishni istamaydi. Do’sti 
Jamol nega bunday qaror qilganini so’raganida, u Venetsiya ko’chasi, Ellada uning 
Vatani ekanini tushuntiradi. Ko’kragidagi yozuv esa naqsh, naqshning ichkarirog’ida 
ya’ni yurakda Vatan joylashganini aytadi. Otasining kaltaklariga qaramay bolakay 
ketishni istamaydi va o’zini dengizga tashlab halok bo’ladi [2].
Shayx Muhammad G’azzoliy aytadilar: “Bashar o’z eriga, garchi u tap-taqir 
sahro bo’lsa ham qattiq bog’lanadi. Vatanni sevish inson ruhiyatidagi asl tabiatdir. 
Ushbu tabiat Vatanda yashashda huzur-halovat, undan uzoq bo’lganda sog’inch, 
hujum qilinganda mudofaa va kamsitilganda g’azab hislarini paydo qiladi”. Umar ibn 
Xattob roziyallohu anhu: “Alloh Taolo yurtlarni Vatan muhabbati bilan obod qildi, 
agar Vatan muhabbati bo’lmaganida yurtlar xarob bo’lardi”,- deganlar. Ulug’ 
allomaning necha asrlar muqaddam aytmish hikmatlari bugun dunyoning har bir 
burchaklarida o’z aksini ko’rsatmoqda. 
Abdulla Avloniy ta’kidlaganidek, Vatan tuyg’usi eng insoniy va eng mo’’tabar 
tuyg’ulardan biri. Vatanni shunchaki sevish mumkin emas, uning dardi bilan 
yashamoq, uning baxtidan quvonmoq, u bilan faxrlanmoq kerak. Avloniy Vatan va 
uning oldidagi burchni shunday tushunadi: “Har bir kishining tug’ulib o’sgan shahar 
38