150
XOTIMA
Mustaqillik mamlakatimizning barcha sohalarida yangilanish sodir bo‘lishiga
sabab bo‘ldi. Har bir malakali mutaxassis o‘z ishiga mas’uliyat
bilan yondasha
boshladi. Jumladan, teatr sohasida ham ko‘zga ko‘rinarli samarali ishlar qilindi.
Ma’lumki, qo‘g‘irchoq teatri aktyorligi san’ati
predmetini mustahkam egallash
aktyorlik san’atida muhim o‘rin tutadi. Aktyorning
aktyorlik san’ati
sahna nutqi
texnikasi va badiiy o‘qishning sir-asrorlarini qay darajada o‘zlashtirganligi, uning
badiiy adabiyotlardan olingan adabiy parchalar ustida ishlash jarayonida bilinadi.
O‘zbek san’at maktabida tahsil olayotgan bo‘lajak atyorlarning ma’naviy
dunyoqarashini kengaytirish, ularni ko‘proq mulohaza yuritishga o‘rgatish
mustaqil va malakali kadr qilib yetishtirish zamonamiz talabidir.
Aktyorlik maktabida qo‘g‘irchoq teatri aktyorligi san’ati predmetini har
tomonlama
o‘zlashtirish, professionalizm tomon yo‘naltirish oddiydan
murakkabga qarab olib boriladi. Chunki qo‘g‘irchoq teatri aktyorligi san’ati
predmetini dastur mazmuni asosida amalga oshiriladigan barcha ishlar bo‘lajak
aktyorning harakteriga (tabiatiga)
mos kelishdan tashqari, ijro orqali uning xulq-
atvorini, imkoniyatlarini tarbiyalash kerak. Eng asosiysi talabaning o‘ziga
tanlangan kasbi yoqishi kerak. Negaki ijro his-tuyg‘u bilan bog‘liq bo‘ladi.
Bo‘lajak aktyorlarga tavsiya qilinayotgan o‘quv qo‘llanmada o‘quv
jarayonida sahnada tabiiy holatni yaratish, oddiylikdan asta-sekin murakkablikga
o‘tish, muallif tomonidan berilgan shart-sharoitda yashash, ertak, tarixiy, fojeaviy,
komediya, vodevil kabi turli janrlarga murojaat qilinish, aktyorni timsol qiyofasida
qayta gavdalanishi, ham ichki, ham tashqi holat va xususiyatlarini yarata olishlik,
diplom spektakli tayyorlash va katta sahnada ko‘rsatish, barcha o‘zlashtirgan ijro
usullarini namoyish etish hisobga olinadi.
Albatta bu jarayon qiyin kechadi. Ayniqsa hozirgi talaba-yoshlar bilan ishlash
jarayonlari mushkullashib ketayotganday tuyuladi. Chunki san’at maktabida tahsil
olmoqchi bo‘lgan talabalarning aksariyatida
ortiqcha musiqiy shovqinlar, yengil-
elpi ko‘rsatuv va eshittirishlar ularning xayolidan keng o‘rin egallagani uchun ular
o‘qishdan yiroqlashib ketganligi tufayli chuqur mulohaza qilolmaydilar.
151
Aktyorlik san’atini, ijodini ham ana shularga tenglashtirib «oson kasb» deb
o‘ylaydigan yoshlar ham uchrab turadi. Ular bilan ishlaganda, ularni haqiqiy
mehnat mashaqqatiga o‘rgatish orqali to‘g‘ri yondashilgandagina o‘zgarish paydo
qilish mumkin.
Aktyorlik maktabining mashaqqatini o‘tagan, xalq
qalbidan joy olgan buyuk
mashhur san’at darg‘alari: M.Uyg‘ur, A.Hidoyatov, O.Jalilov, O.Xo‘jaev,
Q.Xo‘jaev,
Sh.Burxonov,
R.Hamraev,
S.Eshonto‘raeva,
Z.Sadrieva,
Z.Muhammajonov, Ya.Abdullaeva, Sh.Ma’zumova, N.Alieva, R.Sayfutdinov,
R.Ibragimova, O’.Jabirov, T.Yunusxo‘jaeva, X.Umarov va boshqalar ham
oddiydan murakkabga yetish bosqichlarini sinchkovlik bilan o‘taganlar. Ularning
ajoyib ijro etgan obrazlari teatr tarixidan mustahkam o‘rin egallagan. Ijro etgan
rollarining bo‘lajak aktyorlarni
har tomonlama yetuk, dunyoqarashi keng va
ma’naviyati kuchli o‘z shaxsiy munosabatini ifoda etib, rollarni ijro eta olishiga
erishishlarida ahamiyatlidir
O‘quv qo‘llanma bo‘lajak aktyorning har tomonlama imkoniyatini aniqlashda
nihoyatda muhim o‘rin egallaydi. Berilgan nazariy ma`lumotlar inson tabiatiga xos
jihatlarini mustahkamlaydi. Imon-e’tiqod,
mehr-muruvvat, insof-diyonat, adolat,
matonat, odob-hislatlarini tarbiyalaydi va shu hislatlarga ega bo‘lishga chaqiradi.
Shuningdek, kasbiy mashqlar orqali orqali bol`jak aktyorning tanlangan asarlarni
ijro etganda, so‘zdagi xatti-harakat, tasavvur, muomala, munosabat, ichki fikr, so‘z
tagidagi fikrni aniqlash,
oliy maqsad, yetakchi – xatti-harakat, g‘oya kabi sahna
elementlari singdiriladi. Ushbu o‘quv qo‘llanma bo‘lajak aktyorning kasbiga
bo‘lgan e’tiborini mustahkamlaydi. Uning his-tuyg‘usini tarbiyalaydi.
Shuning
uchun tanlagan kasblariga qiziqishini oshirib borishga xizmat qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
