O’zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi o‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi

partnyor va jamoani his etish kabilarni tarbiyalashga qaratilgan bo‘lishi 
kerak. Bundan tashqari mashqlar bo‘ljak aktyorlarda sahnada xatti-harakat qilishga 
xalaqit beruvchi, to‘sqinlik qiluvchi turli zararli sifatlar: 
-
uyatchanlik 
-
hijolat tortish 
-
ortiqcha hayajon 
-
siqiqlikni yengishga 
-
tezkorlik reaksiyasi 
-
xatti-harakatga ichki ishonch kabi hislatlarni tarbiyalashga ko‘mak berish 
uchun qaratilgan bo‘lishi kerak. 
Mashqlar tartibi qatoriga pedagog tomonidan oddiy, sodda talablarga 
asoslangan mashqlar ham kiritilishi kerak. Masalan:
-
bir daqiqa ichida xonada mavjud bo‘lgan o‘nta jihozlar nomini sanash 
(shahar va mashxur insonlar nomi ham bo‘lishi mumkin),
-
hayotda sodir bo‘lgan biror bir kichik voqeani eng mayda tafsilotlarigacha 
eslash 
-
mushaklarni bo‘sh qo‘yib bir daqiqa sukut saqlab, ham jismonan, ham 
ruhan erkin xolatda tin olish kabilar. 
Bunday mashqlar birinchi navbatda bo‘ljak aktyorlarga: 

---

107
- ijodiy uyushqoqlikni 
- erkinlikni 
- topshirilgan vazifani tezlik bilan bajarishni 
- o‘zini ham ruhan, ham jismonan ma’lum bir maqsadga yo‘naltirilgan xatti-
harakatga tayyorlash kabi sahna talablarini bajarishga o‘rgatadi. 
Ushbu mashqlar keyinchalik bundanda murakkabroq, qiyinroq ijodiy vazifani 
bajarish, unga kirishish uchun amaliy tayyorgarlik bo‘lib xizmat qiladi. 
Xulosa o‘rnida,
mazkur mashqlar bo‘ljak aktyorlarda aniq va yengil, 
shovqinsiz va tez harakat qila olish qobiliyatini rivojlantiradi. Demak, kuzatuv 
mashqlari va mashg'ulotlari kelajakdagi aktyorga hayot hodisalarini baholashni 
anglashga, muayyan vaziyatda bo'lgan odamning ichki hayoti va harakterini aks 
ettirishga imkon beradi. Hayotiy hodisalarni tushunish natijasida tug'ilgan eskizlar 
hissiyotlarning soxtalashtirilishini istisno qiladi, chunki o'rganishda diqqat obyekti 
- kuzatuv bu hayotning o'zi, o'quvchi tomonidan hissiy va ruhiy idrok. Agar 
organik va badiiy ijro etilishiga qaramay, kuzatish obyektiga o'z munosabatingizni 
kiritmasangiz, unda bu kuzatish usuli: 
- bir xillikka 
- beparvolikka 
- ishda maqsadning yetishmasligiga olib keladi.